Maria Vlachou
Maria Vlachou
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΙΩΡΑΣ
Christina EfentakiFani Kontoria’s Updates
Πως η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία Ενισχύει τη Μάθηση σε Πολυπολιτισμικές Τάξεις.
Η διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι μια εκπαιδευτική προσέγγιση που στοχεύει να καλύψει τις διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες, ικανότητες και προτιμήσεις των μαθητών σε μια τάξη. Στο επίκεντρο της βρίσκεται η αναγνώριση ότι οι μαθητές δεν έχουν όλοι την ίδια ταχύτητα, στυλ μάθησης ή επίπεδο ικανότητας. Ο δάσκαλος προσαρμόζει τη διδασκαλία του, τις στρατηγικές, το περιεχόμενο και την αξιολόγηση ώστε να εξασφαλίσει ότι όλοι οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να πετύχουν. Κάποιες βασικές αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας αποτελούν την προσαρμογή της διδασκαλίας στις ανάγκες των μαθητών, την προώθηση της μαθησιακής διαφοροποίησης και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης.
Σε τάξεις με μαθητές από ποικίλα πολιτισμικά υπόβαθρα, η διαφοροποιημένη διδασκαλία προσφέρει την ευκαιρία για ενσωμάτωση και ενδυνάμωση όλων των μαθητών. Για παράδειγμα, στην τάξη ενός δασκάλου που διδάσκει μαθητές από διάφορες χώρες, μπορεί να χρησιμοποιήσει πολυτροπικό περιεχόμενο (όπως βίντεο, εικόνες, μουσική και κείμενα σε διάφορες γλώσσες) ώστε να ενσωματώσει διαφορετικές πολιτισμικές προοπτικές και να δημιουργήσει ένα πιο προσιτό και κατανοητό περιβάλλον. Επιπλέον, η χρήση στρατηγικών όπως οι ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες επιτρέπει στους μαθητές να μάθουν από τις εμπειρίες και τις γνώσεις των συμμαθητών τους, ενισχύοντας τη συνεργασία και την κοινωνική ένταξη στην τάξη.
Κάποιες σρατηγικές διαφοροποιημένης διδασκαλίας είναι οι εξής:
Πολυτροπικό περιεχόμενο: Χρησιμοποιώντας διάφορες μορφές περιεχομένου (βίντεο, ήχους, γραφικά, κείμενα), ο δάσκαλος μπορεί να καλύψει διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες, εξασφαλίζοντας ότι όλοι οι μαθητές, ανεξαρτήτως στυλ μάθησης, μπορούν να κατανοήσουν την πληροφορία.
Εργασίες διαβαθμισμένης δυσκολίας: Προσαρμόζοντας τις εργασίες ώστε να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα μαθησιακών ικανοτήτων, όλοι οι μαθητές μπορούν να εργαστούν σε προκλητικά, αλλά προσιτά επίπεδα. Οι εργασίες αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν από βασικές εργασίες ανακεφαλαίωσης μέχρι πιο σύνθετες και απαιτητικές δραστηριότητες.
Ομαδοσυνεργατική μάθηση: Με την ομαδοσυνεργατική μάθηση, οι μαθητές καλούνται να συνεργαστούν σε ομάδες, προσφέροντας ο ένας στον άλλο διαφορετικές γνώσεις και προσεγγίσεις. Αυτή η στρατηγική προάγει τη συνεργασία, την επικοινωνία και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, ενώ ταυτόχρονα προσαρμόζεται στις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών, ενισχύοντας τη συμμετοχή και την ένταξή τους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Tomlinson, C. A. (2001). How to Differentiate Instruction in Mixed-Ability Classrooms. ASCD.
Vygotsky, L. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Harvard University Press.
Cohen, E. G., & Lotan, R. A. (2014). Working for Equity in Heterogeneous Classrooms: Sociological Theory in Practice. Teachers College Press.
Hall, T., & Strangman, N. (2003). Differentiated Instruction and Implications for UDL Implementation. CAST, Inc.
Η διαφοροποιημένη διδασκαλία βασίζεται στη θεωρία του κονστρουκτιβισμού η οποία εμπλουτίζει παλιές γνώσεις και εμπειρίες του μαθητή με νέες (Ιωαννίδου-Κουτσελίνη, 2020). Η εφαρμογή της είναι απαραίτητη δεδομένου ότι τα σχολεία είναι πλέον διαπολιτισμικά και συνεπώς στις τάξεις κυριαρχεί η διαφορετικότητα μεταξύ των μαθητών (Κακανά, 2020).
Η διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι πολύ σημαντική γιατί δίνει μεγάλη βαρύτητα στην μοναδικότητα του κάθε μαθητή, που διαμορφώνεται από τις γνώσεις, τα βιώματα, τα ενδιαφέροντα, κ.ά. (Ζώνιου-Σιδέρη κ.ά, 2020). Σύμφωνα και με τον Kanaki (2007), το γεγονός ότι ο εκπαιδευτικός στηρίζεται στην προσωπικότητα του εκάστοτε μαθητή και στη συμμετοχή του ίδιου, τον καθιστά ενεργό μέλος της εκπαιδευτικής κοινότητας και όχι παθητικό ακροατή του μαθήματος.
Ο εκπαιδευτικός για να μπορέσει να εφαρμόσει τη διαφοροποιημένη διδασκαλία, πρέπει να γνωρίζει καλά το μαθητικό υπόβαθρο της τάξης του, δηλαδή τις αδυναμίες, αλλά και τα δυνατά σημεία των μαθητών καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μαθαίνουν αυτοί πιο εύκολα. Όπως αναφέρει η Ιωαννίδου-Κουτσελίνη (2020), έχοντας ο εκπαιδευτικός αυτά ως εφόδια μπορεί να θέσει στόχους και να προβεί σε έναν σωστό σχεδιασμό, που θα εστιάζει στον ίδιο τον μαθητή. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την ίδια, ο εκπαιδευτικός μπορεί να προβεί σε διαφοροποιήσεις ως προς το περιεχόμενο, την ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία, το μαθησιακό περιβάλλον (διαμόρφωση χώρου, τεχνολογικά μέσα, ομαδοσυνεργατική μέθοδος, κλπ.) και τέλος την αξιολόγηση που θα μας δώσει το αποτέλεσμα για το αν η διαφοροποιημένη διδασκαλία πέτυχε τον σκοπό της που δεν είναι άλλος από το να φτάσουν όλοι οι μαθητές στο ίδιο μαθησιακό αποτέλεσμα παρόλες τις διαφορετικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις.
Συνεπώς, η διαφοροποιημένη διδασκαλία αφενός μεν αναδεικνύει τη μοναδικότητα του κάθε μαθητή (εμπειρίες, ενδιαφέροντα, κλπ.) αφετέρου δε δίνει ίσες ευκαιρίες μάθησης για όλους (Tomlinson, 2000).
Βιβλιογραφία
Αθηνά Ζώνιου-Σιδέρη, Κωνσταντίνα Λαμπροπούλου, Γεωργία Παπασταυρινίδου, Λία Τσερμίδου, Αθηνά Χριστοπούλου. (2020). Διαφοροποιημένη παιδαγωγική & Ενταξιακή εκπαίδευση: θεωρητικές επισημάνσεις, προβληματισμοί και προοπτικές. Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης 2020, 6, 61-76, https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/dialogoi/issue/view/1554
Ιωαννίδου-Κουτσελίνη, Μ. (2020). Διαφοροποίηση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δυσκολίες και παρανοήσεις. Διάλογοι! Θεωρία και πράξη στις επιστήμες αγωγής και εκπαίδευσης, 6, 12-29. https://www.researchgate.net/publication/347828430_Diaphoropoiese_tes_didaskalias_kai_tes_matheses_Dyskolies_kai_paranoeseis
Κακανά, Δ. (2020). Διαφοροποιημένη Διδασκαλία: Από την έρευνα στην πράξη–Εισαγωγικό Σημείωμα. Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης 6, 5-11 https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/dialogoi/issue/view/1554
Kanakis, I. (2007). The internal differentiation of teaching and learning (Concept, Theoretical Grounding, Goals, Expectations). In Cyprus Educators’ Group (Ed.), Teaching in Mixed-Ability Classes, 8th Conference Proceedings (pp. 21-33). Nicosia.
Tomlinson, C.A., & Allan, C. (2000). Leadership for Differentiating Schools and Classrooms. ASCD, Alexandria: Virginia.