ΜΥΡΣΙΝΗ ΚΑΡΑΤΖΑ’s Updates
Το μοντέλο των ανθρωπίνων σχέσεων του Yum
Το μοντέλο των ανθρωπίνων σχέσεων του Yum αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο το οποίο δείχνει πώς η κουλτούρα και οι πολιτισμικές αξίες επηρεάζουν την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων και τη διαπολιτισμική επικοινωνία (Yum, 1988, Liu, Gallois & Volcic, 2018). Συγκεκριμένα, το μοντέλο αποτυπώνει πέντε τύπους σχέσης (συγκεκριμενοποιημένες/γενικευμένες, μακροπρόθεσμες / βραχυπρόθεσμες, εσω-ομαδικές / εξω-ομαδικές, επίσημες / ανεπίσημες, προσωπικές / δημόσιες) και παρακάτω θα αναφερθούν οι τύποι σχέσεων που κυριαρχούν στη βορειοαμερικανική κουλτούρα.
- Στη βορειοαμερικανική κουλτούρα κυριαρχούν οι γενικευμένες σχέσεις, οι άνθρωποι δηλαδή αναπτύσσουν διαπροσωπικές σχέσεις βάση των αρχών της ισότητας και της δικαιοσύνης. Η εφαρμογή των νόμων και η τήρηση των κανόνων καθορίζουν και διέπουν τις σχέσεις που αναπτύσσουν οι βορειοαμερικάνοι, ενώ ζητήματα κοινωνικής θέσης, φύλου και ηλικίας δεν αποτελούν εμπόδιο για την ανάπτυξη σχέσεων (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
- Στη βορειοαμερικανική κουλτούρα προτιμώνται οι βραχυπρόθεσμες σχέσεις. Οι άνθρωποι ξεκινούν και διακόπτουν σχέσεις με σχετική ευκολία, καθώς δίνουν μεγάλη αξία στην ατομική τους ελευθερία και επιλογή. Δεν επιδιώκουν να δεσμευτούν σε μακροπρόθεσμες και σταθερές σχέσεις, ενώ δεν δίνουν επίσης τόση σημασία στην έννοια της κοινωνικής ανταπόδοσης (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
- Στις σχέσεις που αναπτύσσουν οι βορειοαμερικάνοι δεν υπάρχουν αυστηρά όρια που να διαχωρίζουν τα μέλη των εσω-ομάδων και των εξώ-ομάδων. Δεν υπάρχουν ιδιαίτερες δυσκολίες στην αλληλοεπίδραση των ομάδων καθώς οι σχέσεις που δημιουργούνται είναι κυρίως βραχυπρόθεσμες (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
- Η κουλτούρα της Βόρειας Αμερικής χαρακτηρίζεται κυρίως από ανεπίσημες σχέσεις, από την αμεσότητα και την ευθύτητα στη γνωριμία των ανθρώπων, χωρίς να χρειάζεται κάποιος διαμεσολαβητής προκειμένου οι άνθρωποι να έρθουν σε επαφή. Επιπλέον, η γλώσσα δεν διαφοροποιείται σημαντικά είτε απευθύνονται σε άγνωστα είτε σε οικεία πρόσωπα (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
- Οι βορειοαμερικάνοι διαχωρίζουν τις προσωπικές από τις δημόσιες σχέσεις, επιλέγουν να διατηρούν τη προσωπική τους ζωή ιδιωτική και δεν επιδιώκουν την ανάπτυξη σχέσεων φιλίας με συναδέλφους (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
Συμπερασματικά, φαίνεται ότι στη βορειοαμερικανική κουλτούρα δίνεται έμφαση στον ατομικισμό, στην αυτονομία και την ανεξαρτησία, ενώ σε αντίθεση με τις ανατολικές κουλτούρες δεν δίνεται σημαντική έμφαση στη συλλογικότητα, στην αμοιβαιότητα και στην ανάπτυξη ισχυρών και μακροπρόθεσμων διαπροσωπικών σχέσεων (Yum, 1988).
Βιβλιογραφία :
• Yum, J. O. (1988). The impact of Confucianism on interpersonal relationships and communication patterns in East Asia. Communications Monographs, 55(4), 374-388.
• Liu, S., Gallois, C., & Volcic, Z. (2018). Εισαγωγή στη διαπολιτισμική επικοινωνία. Παγκόσμιοι πολιτισμοί και πλαίσια. Αθήνα: Gutenberg
Συμφωνώ μαζί σου Μυρσίνη αναφορικά με τη Βόρεια Αμερική.
Πράγματι, οι Βορειοαμερικανοί επιλέγουν τις γενικευμένες σχέσεις μιας και η επιλογή των σχέσεων τους στηρίζεται στην κοινωνική ισότητα και δικαιοσύνη και όχι στην ιεραρχία. Θεωρούν ότι οι νόμοι είναι ίδιοι για όλους ανεξαρτήτου κοινωνικής θέσης (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
Επιπλέον, οι κάτοικοι της Β.Αμερικής επιλέγουν τις βραχυπρόθεσμες σχέσεις γιατί βασικές θέσεις του πολιτισμού τους είναι η ελευθερία και η ανεξαρτησία. Ξεκινούν και τερματίζουν μία σχέση πολύ εύκολα. Επίσης, σχετικά με την επικοινωνία, είναι ευθείς και μπορούν εύκολα, για παράδειγμα, να αρνηθούν κάτι σε έναν φίλο τους (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
Η διάκριση μεταξύ εσω-ομάδων και εξω-ομάδων είναι δυσδιάκριτη για τους Βορειοαμερικανούς. Δημιουργούν, επίσης, σχέσεις κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
Αναφορικά με τις σχέσεις τους, χαρακτηρίζονται από ανεπίσημο χαρακτήρα και μπορούν να συστηθούν εύκολα μόνοι τους, χωρίς την διαμεσολάβηση τρίτου. Επίσης, η γλώσσα τους είναι απλή και δεν περιέχει διαφορετικές αντωνυμίες και γραμματικούς κανόνες για να εκφράσουν την επισημότητα σε μια συνομιλία (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
Τέλος, οι κάτοικοι της Β.Αμερικής ξεχωρίζουν τις προσωπικές από τις δημόσιες σχέσεις. Παράδειγμα αποτελεί ότι δεν κάνουν φιλίες από τον επαγγελματικό τους χώρο (Liu, Gallois & Volcic, 2018).
Βιβλιογραφία:
Liu, S., Gallois, C., & Volcic, Z. (2018). Εισαγωγή στη διαπολιτισμική επικοινωνία. Παγκόσμιοι πολιτισμοί και πλαίσια. Αθήνα: Gutenberg
Το μοντέλο των ανθρωπίνων σχέσεων του William K. Yuh, πιο γνωστό ως μοντέλο Yum, εστιάζει στις διαπροσωπικές σχέσεις και την επικοινωνία στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και διαχείρισης συγκρούσεων. Ο Yum ανέπτυξε αυτό το μοντέλο για να εξετάσει πώς οι διαφορετικοί πολιτισμοί αντιλαμβάνονται και διαχειρίζονται τις ανθρώπινες σχέσεις και τις συγκρούσεις.
Το μοντέλο του Yum διακρίνει τις ανθρώπινες σχέσεις σε πέντε βασικούς τύπους:
Οικογενειακές Σχέσεις: Δίνει έμφαση στη σημασία της οικογένειας ως κεντρικού κοινωνικού θεσμού, ιδιαίτερα σε κουλτούρες με συλλογικές αξίες. Το άτομο καθορίζεται από τη θέση του στην οικογένεια και συχνά υιοθετεί έναν πιο ιεραρχικό ρόλο.
Φιλικές Σχέσεις: Σε αυτόν τον τύπο σχέσης, υπάρχει μεγαλύτερη αμοιβαιότητα και αλληλεπίδραση σε προσωπικό επίπεδο. Οι φιλικές σχέσεις έχουν έντονη την αίσθηση της προσωπικής σύνδεσης, αλλά το περιεχόμενο της φιλίας και της αφοσίωσης διαφέρει μεταξύ των πολιτισμών.
Σχέσεις Εργασίας: Αυτές οι σχέσεις συνδέονται με την επαγγελματική ζωή και τη συνεργασία, οι οποίες μπορεί να επηρεάζονται από πολιτισμικές αξίες και κανόνες. Σε συλλογικές κουλτούρες, για παράδειγμα, οι σχέσεις εργασίας στηρίζονται περισσότερο σε κανόνες που ευνοούν την ομαδικότητα και την αρμονία, ενώ σε ατομικιστικές κουλτούρες προωθείται περισσότερο η ατομική πρωτοβουλία.
Ιεραρχικές Σχέσεις: Αναφέρονται στη δομή και την αποδοχή της ιεραρχίας, η οποία είναι χαρακτηριστική σε πολλές ασιατικές κουλτούρες. Οι σχέσεις αυτές στηρίζονται στον σεβασμό προς τους ανώτερους και την ευθύνη προς τους κατώτερους.
Εθιμοτυπικές Σχέσεις: Αυτές αφορούν την τυπική, αλλά κοινωνικά σημαντική αλληλεπίδραση, η οποία υποδεικνύει την αίσθηση σεβασμού και κοινωνικής συνοχής. Οι σχέσεις αυτές επηρεάζονται από τις πολιτισμικές προσδοκίες και τους κανόνες ευγένειας.
Το μοντέλο του Yum επιτρέπει την κατανόηση του πώς η πολιτισμική ταυτότητα και οι αξίες διαμορφώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις και την επικοινωνία, καθιστώντας το χρήσιμο εργαλείο σε τομείς όπως η διαπολιτισμική εκπαίδευση και η διεθνής επιχειρηματική επικοινωνία.
Βιβλιογραφία
Yum, J. O. (1988). The impact of Confucianism on interpersonal relationships and communication patterns in East Asia. Communication Monographs, 55(4), 374-388. https://doi.org/10.1080/03637758809376178
Samovar, L. A., Porter, R. E., & McDaniel, E. R. (2014). Intercultural communication: A reader (14th ed.). Cengage Learning.
Hofstede, G., Hofstede, G. J., & Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind (3rd ed.). McGraw-Hill.
Ting-Toomey, S., & Chung, L. C. (2012). Understanding intercultural communication (2nd ed.). Oxford University Press.
Kim, Y. Y. (2001). Becoming intercultural: An integrative theory of communication and cross-cultural adaptation. Sage Publications.
Gudykunst, W. B., & Kim, Y. Y. (2003). Communicating with strangers: An approach to intercultural communication (4th ed.). McGraw-Hill.
Hall, E. T. (1989). Beyond culture. Anchor Books.
Lustig, M. W., & Koester, J. (2012). Intercultural competence: Interpersonal communication across cultures (7th ed.). Pearson.
Jandt, F. E. (2017). An introduction to intercultural communication: Identities in a global community (9th ed.). Sage Publications.
Triandis, H. C. (1995). Individualism & collectivism. Westview Press.
Yum, J. O. (2007). Confucianism and communication: Jen, li, and Ubuntu. China Media Research, 3(4), 15-23.
Yum, J. O. (1983). Communication patterns and relationships: A Korean perspective. In W. B. Gudykunst (Ed.), Intercultural communication theory: Current perspectives (pp. 71-90). Sage Publications.
Samovar, L. A., & Porter, R. E. (2001). Communication between cultures (5th ed.). Wadsworth.
Scollon, R., Scollon, S. W., & Jones, R. H. (2012). Intercultural communication: A discourse approach (3rd ed.). Wiley-Blackwell.
Kim, Y. Y., & Gudykunst, W. B. (Eds.). (2005). Theorizing about intercultural communication. Sage Publications.
Yoshikawa, M. J. (1987). Cross-cultural adaptation and growth: The duality of intercultural communication. In D. L. Kincaid (Ed.), Communication theory: Eastern and Western perspectives (pp. 319-336). Academic Press.
Matsumoto, D., & Juang, L. (2013). Culture and psychology (5th ed.). Cengage Learning.
Yum, J. O. (2002). The communication ecology of Korean immigrant churches in the United States. Journal of Intercultural Studies, 23(1), 99-114. https://doi.org/10.1080/07256860220151064
Hofstede, G. (2001). Culture's consequences: Comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations (2nd ed.). Sage Publications.
Hwang, K. K. (1987). Face and favor: The Chinese power game. American Journal of Sociology, 92(4), 944-974. https://doi.org/10.1086/228588
1. Βασικές Αρχές του Μοντέλου
Ο Yum αναπτύσσει το μοντέλο του με βάση αρχές από τον Κομφουκιανισμό, υποδεικνύοντας πώς οι ανθρώπινες σχέσεις καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από πολιτισμικές αξίες όπως η οικογένεια, η ιεραρχία, και η αμοιβαιότητα. Αυτές οι αξίες αποτυπώνουν τη θεώρηση της κοινότητας ως κεντρικού στοιχείου της κοινωνικής δομής, σε αντίθεση με ατομικιστικά μοντέλα που είναι συχνότερα στον δυτικό κόσμο.
2. Οικογενειακές και Ιεραρχικές Σχέσεις
Στο μοντέλο του Yum, η οικογένεια θεωρείται ως το θεμέλιο της κοινωνικής δομής, με αυστηρή ιεραρχία που καθορίζει τις σχέσεις εξουσίας και υπευθυνότητας. Σε αντίθεση με τις δυτικές κουλτούρες, όπου η αυτονομία είναι πρωταρχική, οι οικογενειακές σχέσεις στις ασιατικές κουλτούρες υπακούουν σε έναν αυστηρότερο σεβασμό προς τους γονείς και τους ανώτερους σε ηλικία, κάτι που σχετίζεται και με την αξία του li ή της κοινωνικής αρμονίας, όπως ορίζεται στον Κομφουκιανισμό. Ο σεβασμός προς τους μεγαλύτερους και ο ρόλος των παιδιών ως εκπροσώπων της οικογένειας ενισχύουν τον συλλογικό χαρακτήρα των σχέσεων.
3. Φιλικές Σχέσεις και Δίκτυα Υποστήριξης
Οι φιλικές σχέσεις διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, αλλά χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη δέσμευση και πίστη, ιδίως στις ασιατικές κοινωνίες. Η έννοια της αμοιβαιότητας ή jen σηματοδοτεί την προσδοκία αμοιβαίας υποστήριξης, ιδιαίτερα μεταξύ φίλων και συνεργατών. Η φιλία σε αυτές τις κουλτούρες δεν περιορίζεται σε κοινωνική αλληλεπίδραση, αλλά περιλαμβάνει και την υποχρέωση για αλληλοβοήθεια και προστασία. Η πολιτισμική αυτή διάσταση, που βασίζεται στο μοίρασμα και στην υποστήριξη, διευκολύνει τις φιλικές σχέσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη διατήρηση κοινωνικών και επαγγελματικών δικτύων.
4. Σχέσεις Εργασίας και Πολιτισμική Επικοινωνία
1. Ιεραρχία και Εξουσία
Στις ασιατικές κοινωνίες, όπου ο Κομφουκιανισμός και η συλλογικότητα παίζουν καθοριστικό ρόλο, οι σχέσεις εργασίας χαρακτηρίζονται από υψηλό σεβασμό προς την ιεραρχία και τους ανώτερους. Αυτές οι κοινωνίες αποδέχονται την ανισότητα εξουσίας ως κάτι φυσικό και αναμενόμενο. Για παράδειγμα, οι κατώτεροι σε ιεραρχία είναι πιθανό να περιμένουν οδηγίες και κατευθύνσεις από τους ανωτέρους και να μην παίρνουν πρωτοβουλίες χωρίς έγκριση. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις δυτικές κοινωνίες, όπου η εξουσία και η αυτενέργεια τείνουν να μοιράζονται περισσότερο και να ενθαρρύνονται πρωτοβουλίες και καινοτόμες ιδέες από όλες τις βαθμίδες.
2. Συλλογική Ομαδικότητα και Συνεργασία
Στις συλλογικές κοινωνίες, όπως στην Ιαπωνία ή την Κίνα, οι ομάδες εργασίας είναι πιο σημαντικές από τις ατομικές επιδόσεις. Η ομαδικότητα, η συνεργασία και η αρμονία στην ομάδα θεωρούνται πρωτεύουσες αξίες, καθώς συνδέονται με την έννοια του li (αρμονία και κοινωνική τάξη). Σε αυτές τις κουλτούρες, η επιτυχία της ομάδας αντικατοπτρίζει την αξία και την επιτυχία των μελών της, με αποτέλεσμα η διατήρηση της ομαλής συνεργασίας να είναι εξαιρετικά σημαντική.
3. Μη Λεκτική Επικοινωνία και Υπονοούμενα
Στην πολιτισμική επικοινωνία, οι μη λεκτικές ενδείξεις (όπως η γλώσσα του σώματος, οι εκφράσεις προσώπου και οι χειρονομίες) διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, σε πολλές ασιατικές κοινωνίες, η έμμεση επικοινωνία και η αποφυγή της άμεσης σύγκρουσης είναι συχνά προτιμότερες, κάτι που ενθαρρύνει την αρμονία και τη μη διατάραξη των κοινωνικών και επαγγελματικών σχέσεων. Στις δυτικές κοινωνίες, αντιθέτως, η άμεση επικοινωνία εκτιμάται ιδιαίτερα στον εργασιακό χώρο, καθώς θεωρείται ότι αυξάνει την αποτελεσματικότητα και προάγει την ανοιχτή ανταλλαγή απόψεων.
4. Δίκτυα και Σχέσεις Προσωπικής Εμπιστοσύνης
Στις ασιατικές κουλτούρες, οι επαγγελματικές σχέσεις συχνά συνδυάζονται με προσωπικές επαφές και εμπιστοσύνη που χτίζεται μέσα από προσωπικές γνωριμίες. Το να διαμορφώσει κανείς ένα guanxi (προσωπικό δίκτυο στην Κίνα) είναι θεμελιώδες για την επαγγελματική επιτυχία, καθώς οι σχέσεις αυτές βασίζονται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και την υποστήριξη. Στις δυτικές κοινωνίες, αντίθετα, η επαγγελματική επικοινωνία και συνεργασία βασίζεται περισσότερο σε δομές και συστήματα και λιγότερο στην προσωπική εμπιστοσύνη, επιτρέποντας πιο τυπικές και απρόσωπες σχέσεις εργασίας.
Συμπέρασμα
Η κατανόηση των διαφορετικών αυτών πτυχών των σχέσεων εργασίας και της πολιτισμικής επικοινωνίας επιτρέπει στους οργανισμούς να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους και να δημιουργήσουν ένα πιο συνεκτικό εργασιακό περιβάλλον, το οποίο σέβεται και αξιοποιεί τις πολιτισμικές διαφορές.
Βιβλιογραφία
Yum, J. O. (1982). The influence of Confucianism on interpersonal relationships and communication patterns in East Asia. In L. A. Samovar & R. E. Porter (Eds.), Intercultural communication: A reader (pp. 67-77). Wadsworth.
Jandt, F. E. (2017). An introduction to intercultural communication: Identities in a global community (9th ed.). Sage Publications.
Chaney, L. H., & Martin, J. S. (2014). Intercultural business communication (6th ed.). Pearson