Albert Oluwaseun
Liza Shah
Vivencio Ballano
Ansar AbbasNikolaos Manesis’s Updates
Η Αποτελεσματική Επικοινωνία
Τα κύρια στοιχεία της επικοινωνίας είναι οι συμμετέχοντες (ο πομπός και ο δέκτης) το μήνυμα (το περιεχόμενο της επικοινωνίας, οι ιδέες, οι σκέψεις, τα συναισθήματα του αποστολέα) και τα μέσα (κανάλια) της επικοινωνίας. Μια διαπροσωπική επικοινωνία είναι αποτελεσματική σε ενδο-ατομικό όταν ο κάθε άνθρωπος δίνει λεκτικά και μη λεκτικά μηνύματα που βρίσκονται σε συμφωνία με όσα νιώθει μέσα του, και σε ένα διαπροσωπικό επίπεδο, όταν ο παραλήπτης ερμηνεύει το μήνυμα του αποστολέα με τον τρόπο που το εννοούσε εκείνος.
Τα σημαντικότερα εμπόδια στην επικοινωνία είναι (α) γλωσσικά εμπόδια (όπως π.χ. η ασάφεια, το κακό λεξιλόγιο, η ελλειμματική ικανότητα ομιλίας, οι πολιτιστικές διαφορές, η έλλειψη πληροφόρησης) (β) έλλειψη δεξιοτήτων (π.χ. δεξιότητα ενεργητικής ακρόασης, διαχείριση συγκρούσεων, ενσυναίσθηση), (γ) ψυχολογικά εμπόδια (όπως π.χ. η κατάσταση του ατόμου, άγχος, θυμός, χαμηλή αυτοεκτίμηση, οι προκατειλημμένες απόψεις και πεποιθήσεις), (δ) φυσικά εμπόδια, τα οποία σχετίζονται με το χώρο (κλιματισμός, θέρμανση, φωτισμός, θόρυβοι) ή και το άτομο (π.χ. προβλήματα στην ακοή, την όραση κ.ά.) και ε) μη λεκτικά μηνύματα (π.χ. υποτιμητικός ή κριτικός τόνος φωνής, στάση του σώματος, επιτηδευμένη ορολογία, επίδειξη).
Το ύφος της διαπροσωπικής επικοινωνίας που εφαρμόζεται από τον/τη διευθυντή/διευθύντρια μιας σχολικής μονάδας (ή ενός οργανισμού) έχει αντίκτυπο στην εργασιακή ικανοποίηση του προσωπικού, γεγονός που με τη σειρά του συμβάλει θετικά στην αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής μονάδας.
Ο/Η διευθυντής/ διευθύντρια πρέπει να διαθέτει ιδιαίτερες επικοινωνιακές ικανότητες και δεξιότητες, αν και έρευνες αποτυπώνουν ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, τη δεξιότητα της υγιούς επικοινωνίας από τη μεριά του/της Διευθυντή/Διευθύντριας, εξαιτίας του ελλείμματος επιμόρφωσης και κατάρτισης στον εν λόγω τομέα,
Εφαρμόζοντας επικοινωνιακές δεξιότητες, καταφέρνει να διαμορφώσει κλίμα υγιούς επικοινωνίας ανάμεσα στους συναδέλφους και να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στη δημιουργία θετικής εργασιακής ατμόσφαιρας στο χώρο της σχολικής μονάδας.
Ενδεικτική βιβλιογραφία (ανοικτά στο διαδίκτυο επιστημονικά κείμενα ή βιβλία)
Darrington, J., & Brower, N. (2012). Effective Communication Skills: "I" Messages and Beyond.
Available: http://extension.usu.edu/files/publications/publication/FC_Relationships_2012-01pr.pdf. Retrieved 27/08/2013
Wright, J. H. (2008). I Messages instead of You Messages Makes Better Communication. Available: http://ezinearticles.com/?I-Messages-Instead-of-You-Messages-Makes-Better-Communication&id=1375861. Retrieved, 27/08/2013.
Κούλα, Β. (2011). Οι διαπροσωπικές σχέσεις διευθυντών σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών. Συμβολή στην αποτελεσματική λειτουργία της σχολικής μονάδας. Δημοσιευμένη Διδακτορική Διατριβή. Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ
@Nikolaos Manesis ,
Πράγματι, καθημερινά παρατηρούμε σφάλματα στην επικοινωνία με τους γύρω μας, είτε πρόκειται για επικοινωνιακά σφάλματα σε εργασιακό είτε σε προσωπικό επίπεδο. Όταν όμως καλείσαι να υπηρετήσεις την θέση του διευθυντή και να θέσεις σε λειτουργία αποτελεσματικά μια στρατηγική που έχεις σχεδιάσει για τον εκπαιδευτικό οργανισμό θα πρέπει να αναλάβεις τον ρόλο του ηγέτη. Ένας ικανός ηγέτης θα πρέπει να κατέχει γνώσεις συμβουλευτικής, ώστε να συμβάλλει στην ψυχολογική υποστήριξη του προσωπικού του. Να ακούει ενεργά τα μέλη που απαρτίζουν την σχολική μονάδα, να τους δείχνει πως τα κατανοεί, να μην τα διακόπτει όταν μιλούν (ακόμα και αν δεν συμφωνεί), να μην είναι επικριτικός σε όσα ακούει, να έχει φιλικό ύφος, να δίνει μεγάλη σημασία στα μη λεκτικά μηνύματα του συνομιλητή του, να δείχνει ότι είναι παρών κάνοντας νεύματα, κάποιες φορές μπορεί να ακουμπήσει τον συνομιλητή στον ώμο, ενώ παράλληλα μπορεί να κάνει ερωτήσεις του τύπου: αν καταλαβαίνω καλά από αυτά που μου λες αισθάνεσαι ....; , όταν φυσικά είναι η κατάλληλη στιγμή.
Για να φτάσει όμως στο σημείο αυτό ο Διευθυντής θα πρέπει πρότερα να αποκτήσει την εμπιστοσύνη των συναδέλφων του. Ένας πολύ καλός τρόπος να το πετύχει αυτό σύμφωνα με την συμβουλευτική είναι να χρησιμοποιήσει την τεχνική της «αυτό-αποκάλυψης», δηλαδή να διηγηθεί μια ιστορία από την δική του εμπειρία που είχε συμβεί κάτι αντίστοιχο, ώστε με τον τρόπο αυτό να μην αισθάνονται οι συνομιλητές του μόνοι, και να αναπτύξουν στενότερες σχέσεις με τον τρόπο αυτό.
Τέλος, ο διευθυντής θα πρέπει να είναι κοντά σε όλους τους εμπλεκόμενους στην μαθησιακή διαδικασία και να τους βοηθάει σε ότι προβλήματα αντιμετωπίζουν. Μπορεί να υπάρχουν εμπόδια στην επικοινωνία όμως η προσωπική του ευθύνη είναι ένας παράγοντας ελέγξιμος και που μπορεί να του εγγυηθεί την επιτυχία στην διατήρηση ενός ευνοϊκού κλίματος επικοινωνίας.
@Nikolaos Manesis
Στην σύνθετη καθημερινότητα του σχολείου, η αποτελεσματική επικοινωνία συνιστά βασικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της σχολικής μονάδας μέσα από αξιοκρατικές και δημοκρατικές διαδικασίες. Στο πλαίσιο αυτό, απαραίτητο χάρισμα του διευθυντή ενός σχολείου είναι η ευχέρεια σε κοινωνικές δεξιότητες που διευκολύνουν την επικοινωνία με τους συνεργάτες και υφιστάμενους, τους γονείς και κηδεμόνες των παιδιών, αλλά και με τους μαθητές/-τριες.
Για να είναι αποτελεσματική η επικοινωνία μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας, οφείλουν όλοι οι εμπλεκόμενοι να σέβονται την αξία του διαλόγου και να αναγνωρίζουν την αρετή της ενεργητικής ακρόασης και να δείχνουν τη δέουσα προσοχή κατά την ερμηνεία και αποκρυπτογράφηση ρητών και άρρητων μηνυμάτων ειδικά πριν τη λήψη αποφάσεων. Για να συμβεί αυτό ο διευθυντής σχολικής μονάδας οφείλει να ενθαρρύνει και να διευκολύνει την επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της ομάδας διαθέτοντας χρόνο για ομαδικές, σύντομες συσκέψεις σε τακτικά χρονικά διαστήματα προκειμένου να αποσαφηνίζονται οι ανάγκες και οι προσδοκίες όλων, να ανακατευθύνει την προσοχή του Συλλόγου στα ομαδικά ζητήματα και προβλήματα εστιάζοντας στην εποικοδομητική επίλυση των προκλήσεων. Ο αποτελεσματικός διευθυντής οργανώνει έτσι και διευθύνει δημιουργικές και παραγωγικές ομαδικές σκέψεις και σέβεται και αξιοποιεί την διαλειτουργική ποικιλομορφία της σχολικής ομάδας.
Η αβίαστη και αποτελεσματική επικοινωνία στο σύνολο των σχέσεων που περιλαμβάνει ο σχολικός ιστός, οδηγεί στη δημιουργία θετικού και αισιόδοξου εργασιακού κλίματος συμβάλλοντας κατ’επέκταση στην ψυχική και διανοητική ανάταση των μελών της σχολικής μονάδας.
@ Nikolaos Manesis Η αποτελεσματική επικοινωνία δεν είναι απλά μια ανταλλαγή πληροφοριών. Πρόκειται για την κατανόηση του συναισθήματος και των προθέσεων πίσω από τις πληροφορίες που λαμβάνονται.
Πολύ συχνά, όταν προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε με άλλους λέμε ότι αυτό δεν ισχύει. Λέμε ένα πράγμα, το άλλο άτομο ακούει κάτι άλλο, και ακολουθούν παρεξηγήσεις και συγκρούσεις. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο σπίτι, στο σχολείο και στις εργασιακές μας σχέσεις. Για τους περισσότερους, η επικοινωνία με μεγαλύτερη κατανόηση και αποτελεσματικότητα απαιτεί εκμάθηση σημαντικών δεξιοτήτων, είτε προσπαθούμε να βελτιώσουμε την επικοινωνία με τον διευθυντή, τα παιδιά, τον εκπαιδευτικό ή τους συναδέλφους σας. Με το να εστιάσουμε σε ορισμένα στοιχεία, μπορεί να βελτιώσει τις σχέσεις μας με άλλα άτομα, να δημιουργήσουμε περισσότερη εμπιστοσύνη και σεβασμό και να βελτιώσουμε την ομαδική εργασία, την επίλυση προβλημάτων και τη συνολική κοινωνική και συναισθηματική μας υγεία.
Για αυτο θα πρέπει:
1) Να γίνουμε καλοί ακροατές. Όταν επικοινωνούμε με άλλους, εστιάζουμε συχνά σε αυτό που πρέπει να πούμε. Η καλή ακρόαση σημαίνει όχι μόνο την κατανόηση των λέξεων ή των πληροφοριών που κοινοποιούνται, αλλά και την κατανόηση των συναισθημάτων που προσπαθεί να μεταφέρει ο ομιλητής.
2) Να δίνουμε προσοχή στα μη λεκτικά μηνύματα. Ο τρόπος με τον οποίο κοιτάζουμε, ακούμε, κινούμαστε, και αντιδράμε σε άλλα άτομα τους λέει περισσότερα για το πώς αισθανόμαστε από ό, τι οι λέξεις. Η μη λεκτική επικοινωνία, ή η γλώσσα του σώματος, περιλαμβάνει εκφράσεις του προσώπου, κινήσεις του σώματος και χειρονομίες, επαφή με τα μάτια, τον τόνο της φωνής σας, ακόμη και την ένταση και την αναπνοή μας. Η ανάπτυξη της ικανότητας κατανόησης και χρήσης μη λεκτικής επικοινωνίας μπορεί να μας βοηθήσει να συνδεθούμε με άλλους, να εκφράσουμε τα συναισθήματα μας, να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις και να δημιουργήσουμε καλύτερες σχέσεις στο σχολείο. Να γνωρίζουμε τις ατομικές διαφορές. Άτομα από διαφορετικές χώρες και πολιτισμούς τείνουν να χρησιμοποιούν διαφορετικές μη λεκτικές χειρονομίες επικοινωνίας, επομένως είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη η ηλικία, ο πολιτισμός, η θρησκεία, το φύλο και η συναισθηματική κατάσταση κατά την ανάγνωση σημάτων γλώσσας του σώματος. Η άμεση, αποφασιστική έκφραση του διευθυντή καθιστά σαφή την επικοινωνία και μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και των δεξιοτήτων λήψης αποφάσεων. Ο διευθυντής θα πρέπει να εκφράζει τις σκέψεις, τα συναισθήματά και τις ανάγκες της σχολικής μονάδας με ανοιχτό και ειλικρινές τρόπο, ενώ υπερασπίζεστε τον εαυτό του και σέβεται τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς. Η αποτελεσματική επικοινωνία αφορά πάντα την κατανόηση του άλλου ατόμου.
@Andreas Chrysanthakopoulos πράγματι οι έρευνες καταγράφουν ότι ένας/μία διευθυντής/διευθύντρια πρέπει να είναι ικανός να αξιοποιεί τα μη λεκτικά μηνύματα και να χρησιμοποιεί τη τη «γλώσσα του σώματος. Η κατανόηση που διαθέτει ο/η διευθυντής/διευθύντρια για τις ανάγκες και τα συναισθήματα των εκπαιδευτικών, αποτελεί γνώρισμα της καλής διοίκησης. Αναγκαία και η αμφίδρομη επικοινωνία εκπαιδευτικών και διευθυντή/διευθύντριας συμβάλλει στην επικέντρωση της προσπάθειας σε αμοιβαία αποδεκτούς στόχους, ενώ συμβάλλει στην επίλυση προβλημάτων.
@Nikolaos Manesis
Η συνεχής και αποτελεσματική επικοινωνία του διευθυντή με τους εκπαιδευτικούς της μονάδας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Συγκεκριμένα, λέγοντας συνεχής εννούμε ότι ο διευθυντής θα είναι ωφέλιμο να επικοινωνεί στους εκπαιδευτικούς, σε τακτά χρονικά διαστήματα και να μην είναι απόμακρος, τις ιδέες του, όσον αφορά τη λειτουργία της μονάδας, τους σκοπούς του, τα πλάνα του, το όραμά του, τα προβλήματα, που αυτός γνωρίζει καλύτερα λόγω της θέσης του. Με αυτόν τον τρόπο, τους κάνει κοινωνούς της φιλοσοφίας του και των προσδοκιών που έχει για το σχολείο και μέσω της αλληλεπίδρασης που θα δημιουρηθεί θα διαμορφώσουν όλοι μαζί μια κοινή κουλτούρα για να πορευτούν προς τον κοινό τους στόχο. Λέγοντας αποτελεσματική, εννοούμε τα μηνύματα και εκπέμπει και λαμβάνονται να είναι σαφή και να γίνονται κατανοητά και από τους αποδέκτες. Έτσι, οι πληροφορίες θα επεξεργάζονται από τους αποδέκτες και θα υπάρχει η αντίστοιχη ανατροφοδότηση, από την οποία βγάζουμε χρήσιμα συμπεράσματα για το αν μία ενέργεια μας θα έχει θετικό ή αρνητικό αντίκρισμα.
Επίσης,η συνεχής, και αν είναι δυνατόν καθημερινή, επικοινωνία του διευθυντή με τους υφισταμένους του μπόρει να είναι και ένας καλός τρόπος για να ελέγξει τις καταστάσεις, πάντα με την καλή έννοια και φυσικά με καλές προθέσεις. Δεν εννοούμε να γίνει καταπιεστικός και να προσπαθεί να αποσπάσει πληροφορίες για να ασκήσει κριτική και να βαθμολογήσει, αλλά να είναι γνώστης των συνθηκών και του κλίματος που επικρατεί, αφουγκραζόμενος τις ανάγκες που μπορεί να υπάρχουν και τα προβλήματα προς επίλυση. Βρισκόμενος σε αυτή την κατάσταση, του δίνεται η δυνατότητα να δράσει προληπτικά ή εγκαίρως ανασταλτικά για να αποφευχθεί ή να αποτραπεί άμεσα μία αρνητική κατάσταση.
Η επικοινωνία , λοιπόν, όταν τελείται στις σωστές και υγιής βάσεις, δηλαδή σε σύντομα χρονικά διαστήματα για να μην χάνεται η συνέχεια και να υπάρχει μία ροή, καθώς και με καλές προθέσεις και όχι κακόβουλα είναι στοιχείο που μπορεί να εξελίξει όλα τα μέλη της κοινότητας σε όλα τα επίπεδα. Η τριβή μεταξύ τους θα δημιουργήσει ένα κλίμα κατανόησης και αλληλοβοήθειας και θα δημιουργηθεί μία ομάδα, η οποία θα δουλεύει αποδοτικά για ένα κοινό στόχο.
@ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΑΚΑΣ,
Πόσο εύστοχη η διατύπωσή σου σχετικά με την αναγκαιότητα της συχνής επικοινωνίας μεταξύ των μελών την κοινότητας. Αν τοποθετηθεί εκτός το αίσθημα του ελέγχου ή της σταθερής κριτικής που μπορεί να αισθανθούν οι εκπαιδευτικοί, η συχνή επικοινωνία και ανατροφοδότηση μπορεί να είναι εξαιρετικά επιτυχημένη: να προλάβει τυχόν εμπόδια ή προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στη μονάδα, να επιλύσει λεκτικές ή μη διαφορές που μπορεί να οδηγήσουν σε επικοινωνιακή ρήξη μεταξύ των μελών.
Πόσο σημαντική είναι η συνεχής ροή μηνυμάτων, όταν συνδυάζεται από θετικά συναισθήματα και διαθέσεις για να υπάρξει ένα υγιές και επιτυχές αποτέλεσμα.
@ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΑΚΑΣ,
Πόσο εύστοχη η διατύπωσή σου σχετικά με την αναγκαιότητα της συχνής επικοινωνίας μεταξύ των μελών την κοινότητας. Αν τοποθετηθεί εκτός το αίσθημα του ελέγχου ή της σταθερής κριτικής που μπορεί να αισθανθούν οι εκπαιδευτικοί, η συχνή επικοινωνία και ανατροφοδότηση μπορεί να είναι εξαιρετικά επιτυχημένη: να προλάβει τυχόν εμπόδια ή προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στη μονάδα, να επιλύσει λεκτικές ή μη διαφορές που μπορεί να οδηγήσουν σε επικοινωνιακή ρήξη μεταξύ των μελών.
Πόσο σημαντική είναι η συνεχής ροή μηνυμάτων, όταν συνδυάζεται από θετικά συναισθήματα και διαθέσεις για να υπάρξει ένα υγιές και επιτυχές αποτέλεσμα.
@ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΑΚΑΣ πράγματι
η συχνότητα της επικοινωνίας ανάμεσα σε διευθυντή/διευθύντρια και εκπαιδευτικούς είναι περισσότερο σημαντική από τη διάρκεια . Η ύπαρξη «στενής σχέσης» μεταξύ διευθυντή/διευθύντριας και συνεργατών είναι, επίσης, σημαντική, αφού η αλληλεπίδραση οδηγεί στην αμφίδρομη επικοινωνία, τη δημιουργία καλού εργασιακού κλίματος, αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της εκπαιδευτικής μονάδας, κτίσιμο διαπροσωπικών σχέσεων που όσο πιο ποιοτικές είναι τόσο αυξάνεται το ενδεχόμενο αποτελεσματικής επικοινωνίας και παραγωγής αποτελεσματικού έργου στους κόλπους της σχολικής μονάδας
@Nikolaos Manesis
Λεξιλόγιο, επικοινωνιακά μέρη, συζήτηση, συναισθήματα, απόψεις: όλες λέξεις συνυφασμένες με τον όρο επικοινωνία που ουσιωδώς έχουν έναν βασικό στόχο: τη μετάδοση μηνυμάτων σε ένα ή περισσότερα μέρη με σκοπό την άμεση σύνδεσή τους. Είναι πάντα εφικτή, ωστόσο, η επιτυχής σύνδεση μεταξύ των ατόμων;
Ο κάθε άνθρωπος διαφέρει στον τρόπο εκφοράς -ή μη- τωνσυναισθημάτων και των σκέψεών του προς τους άλλους, γεγονός το οποίο αποδεικνύει πως υπάρχουν ποικίλοι τρόποι να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι, είτε εντελώς διαφορετικοί, είτε ευκαιριακά συγκλινόμενοι μεταξύ τους. Οι διαπροσωπικές μας σχέσεις -σε όλα τα επίπεδα- είναι άμεσα συνδεδεμένες με την επικοινωνία, σε οποιαδήποτε μορφή της, καθώς με τη χρήση του λόγου ή/και των μη λεκτικών μηνυμάτων, οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν, αναστοχάζονται, έρχονται σε ρήξη, συζητούν και φτάνουν σε ένα επιθυμητό ή όχι επικοινωνιακό αποτέλεσμα.
Τοποθετώντας το σύνολο των ατόμων στα πλαίσια μίας σχολικής μονάδας, παρατηρείται πως η επικοινωνία είναι κυρίαρχη, πολύπλευρη και φέρει είτε θετικά είτε αρνητικά αποτελέσματα. Απόλυτα λογικό, αν σκεφτεί κανείς πως κάτι τέτοιο συμβαίνει στην κοινωνία μας καθημερινά, και η σχολική μονάδα είναι μία μικρογραφία κοινωνίας, αποτελεί μία κοινότητα με πολλά και διαφορετικά άτομα που επιτελούν κάποιες λειτουργίες. Το βάρος ωστόσο της ορθής και εποικοδομητικής επικοινωνίας δεν το φέρει μόνο η Διεύθυνση σε μία σχολική μονάδας, αλλά όλα τα μέλη που την απαρτίζουν, εσωτερικά και εξωτερικά.
Η υγιής ανάπτυξη διαλόγου αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο σε όλων των ειδών σχέσεων που αναπτύσσονται σε μία εκπαιδευτική κοινότητα καθώς γίνεται λόγος για πολλά υποσύνολο εντός της: διοικητικό προσωπικό, εκπαιδευτικό προσωπικό, μαθητές, σύλλογος γονέων και κηδεμόνων, εξωτερικοί φορείς. Ένας χείμαρρος ανθρώπινου δυναμικού, που λόγω των ποικίλων και διαφορετικών φωνών, μπορεί να προκαλέσει μόνο επικοινωνιακά εμπόδια σε μία επερχόμενη διαδικασία εντός του σχολείου.
Οφείλουν όλα τα μέλη της κοινότητας να έχουν τη διάθεση να ακούσουν τα μηνύματα που δέχονται από το εξωγενές περιβάλλον και να τα αξιολογήσουν κατάλληλα, ώστε να επέλθει η επιτυχής σύνδεση των μερών, ακόμα και αν το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό. Οι άρτιες επικοινωνιακές δεξιότητες οφείλουν να αποκτηθούν από όλους, όχι μόνο από τα Διευθύνονται στελέχη, γεγονός το οποίο επιτυγχάνεται μέσω της προσωπικής εξέλιξης και συνεχούς αναζήτησης του ατόμου. Παρατηρούνται πολλά εμπόδια στην επικοινωνία από ανθρώπους που παρατηρούν μονομερώς τις καταστάσεις ή βιώνουν συναισθηματική σύγχυση, καθώς δεν μπαίνουν στη διαδικασία ανασυγκρότησης της σκέψης τους και επαναπροσδιορισμό της κατάστασης στην οποία βρίσκονται. «Δεν ακούμε για να κατανοήσουμε, ακούμε για να δώσουμε μία απάντηση», όπως ορθώς έχει διατυπωθεί, και οφείλουν όλα τα μέρη να το ενστερνίζονται. Σε μία σχολική μονάδα, το βάρος της ορθής επικοινωνίας δεν βαραίνει μόνο το Διευθυντή, αλλά και όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους με την εκπαίδευση. Ο Διευθυντής είναι εκείνος που μπορεί να εξομαλύνει τα εμπόδια που θα προκύψουν και να βρει διαφορετικούς και πιο παραγωγικούς διαύλους επικοινωνίας, προκειμένου το επικοινωνιακό κλίμα στο σχολείο να είναι το ιδανικό.
@Andriana Papakonstantopoulou
πολύ ωραία θέτεις στο σχόλιό σου την σημασία που έχει η εξάσκηση σε επικοινωνιακές δεξιότητες από όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας κι όχι μόνο από τους υψηλά ιστάμενους διοικητικά. Είναι τεράστια η ευθύνη των διευθυντών ΣΜ και συχνά πολλές οι αξιώσεις των υπολοίπων από αυτόν, άρα η επίγνωση της ανάγκης να εργαστεί ο καθένας ατομικά ή/και διατομικά στον τρόπο με τον οποίο παράγει, επικοινωνεί αλλά και ερμηνεύει τα μηνύματα του Άλλου αποτελεί σίγουρα ένα βήμα σημαντικό προς το ιδανικό σχολείο.
@Andriana Papakonstantopoulou
Η αποτελεσματική επικοινωνία σε ένα κοινωνικό σύνολο μπορεί να γίνει ένα χρήσιμο εργαλείο που θα μας αποτρέψει από εντάσεις, λόγω διαφωνιών και διανέξεων. Είναι κρίμα να σπαταλούμε τον χρόνο μας και την ενέργειά μας στο να κοντραριστούμε και φιλονικήσουμε για διάφορα θέματα, και έτσι, να έχουμε σαν συνέπεια την μείωση στην απόδοση, όσον αφορά το βασικό μας έργο. Σε ένα σχολικό χώρο, όπου οι στόχοι και οι σκοποί είναι κοινοί για όλους, δεν θα ήταν ωφέλιμο να επηρεάζεται η επίτευξη αυτών από τις διαταραχές στις διαπροσωπικές σχέσεις των μελών. Η σωστή επικοινωνία είναι παράγοντας που έρχεται για να ενώσει τα μέλη της κοινότητας και να εξομαλύνει τις σχέσεις, να θέσει σαφή όρια και να υπάρχει κατανόηση και αλληλοβοήθεια μεταξύ αυτών. Σε ένα περιβάλλον υγιούς επικοινωνίας, ο καθένας έχει τη δυνατότητα να επικοινωνήσει στους άλλους τις ανάγκες του και αυτοί με τη σειρά τους οφείλουν να τον καταλάβουν και να σεβαστούν τη θέση του. Συμπερασματικά, μέσω της επιοκοινωνίας ενισχύεται η συνεργασία, τα μέλη μιας ομάδας δένονται μεταξύ τους και οι σχέσεις γίνονται καλύτερες.Έτσι, ένα τέτοιο κλίμα δεν παρεμποδίζει κανέναν να εξελιχθει προσωπικά και να δώσει τον καλύτερο εαυτό του στην εργασία του.
@Andriana Papakonstantopoulou πράγματι το σχολείο είναι ο κατεξοχήν χώρος στον οποίο οι εμπλεκόμενοι βρίσκονται σε μια συνεχή ροή επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης και αλλαγής ρόλων, γεγονός που σηματοδοτεί ότι ο/η διευθυντής/ντρια χρειάζεται να κατέχει δεξιότητες επικοινωνίας και να προσπαθεί να τις βελτιώνει συνεχώς, να βελτιώνεται ο ίδιος, για να ασκεί έργο,
@Nikolaos Manesis
Η επικοινωνία αποτελεί τη διαδικασία ροής πληροφορίας που ξεκινά από ένα άτομο - πομπό και μπορεί να αποτελεί μία ιδέα, την περιγραφή ενός γεγονότος, μία άποψη, μία ανάγκη ή την έκφραση ενός συναισθήματος. Μόλις τη λάβουν οι παραλήπτες, μέσω της διαδικασίας της κατανόησης, δημιουργούνται αντίστοιχα νέες ιδέες, συναισθήματα και συμπεράσματα.
Όσον αφορά την ηγεσία, η επικοινωνία είναι πολύ σημαντική γιατί μέσω αυτής πραγματοποιούνται οι διαδικασίες της καθοδήγησης, της εκπαίδευσης, του συντονισμού, της ανατροφοδότησης και της επίβλεψης. Επομένως, ένας/μία διευθυντής/διευθύντρια που ηγείται μίας σχολικής μονάδας, οφείλει να είναι καλός ακροατής, να μιλάει με σαφήνεια και να διαθέτει ενσυναίσθηση, προσεγγίζοντας με κατάλληλο τρόπο τους εκάστοτε δέκτες.
Όμως, η επικοινωνία εντός της σχολικής μονάδας δεν αφορά μόνο την επικοινωνία μεταξύ της διεύθυνσης με τα υπόλοιπα μέλη της. Οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές/μαθήτριες και οι κηδεμόνες επικοινωνούν μεταξύ τους και μάλιστα πολύ πιο συχνά από ότι με τη διεύθυνση του σχολείου. Επομένως, η ύπαρξη της υγιούς επικοινωνίας και η διαμόρφωση ενός ευχάριστου και υγιούς κλίματος στο χώρο του σχολείου δεν εξαρτάται μόνο από τις δεξιότητες επικοινωνίας του/της διευθυντή/διευθύντριας, αλλά και από τις δεξιότητες επικοινωνίας και των υπόλοιπων μελών της. Επιπλέον, όταν μία συζήτηση είναι ατέρμονη μεταξύ των μελών του σχολείου, συνήθως καταλήγει «στο γραφείο του διευθυντή» προκειμένου να βρεθεί μία «δίκαιη» λύση για όλους. Αυτό όμως οδηγεί στη σπατάλη πολύτιμου χρόνου του/της διευθυντή/διευθύντριας που έχει πολυάριθμες υποχρεώσεις και ευθύνες στο σχολείο, χωρίς να αποτρέπει τη δημιουργία παρεξηγήσεων, εντάσεων, άγχους και αρνητικού κλίματος.
Επομένως, ο/η διευθυντής/διευθύντρια οφείλει να μεταφέρει και στους εκπαιδευτικούς και μέσω αυτών στους μαθητές και τις οικογένειές τους, την κουλτούρα του σχολείου που περιλαμβάνει την υγιή επικοινωνία. Μερικοί τρόποι για να επιτευχθεί αυτό είναι ο ορισμός κανόνων που έχουν ως αρχή τον αλληλοσεβασμό και την ευγένεια και η ανάρτησή τους στις τάξεις και στην ιστοσελίδα του σχολείου. Επίσης, η συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικά σεμινάρια και ημερίδες που αφορούν του τρόπους επίτευξης υγιούς επικοινωνίας. Ακόμη, στα πλαίσια των εργαστηρίων δεξιοτήτων, μπορούν να οργανωθούν θεματολογίες σχετικά με την ενσυναίσθηση και την υγιή επίλυση των διαφωνιών για τους μαθητές. Τέλος, ο πιο σημαντικός και αποτελεσματικός τρόπος είναι ο/η διευθυντής/διευθύντρια με τη συμπεριφορά του/της να αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα υγιούς επικοινωνίας, διασφαλίζοντας πως όλοι αντιλαμβάνονται τους τρόπους με τους οποίους λειτουργεί το σχολείο και τους ρόλους που έχουν μέσα σε αυτό, υπηρετώντας τον ύψιστο σκοπό του σχολείου που είναι η μετάδοση γνώσης και παιδείας στους/στις μαθητές/μαθήτριες.
@Aikaterini Zafeiropoulou, πολύ εύστοχα τοποθετήθηκες! Ο σχολικός ηγέτης κατέχει καθοριστικό ρόλο, όσον αφορά την επικοινωνία εντός των πλαισίων της σχολικής μονάδας. Αυτός είναι και ο λόγος που θα πρέπει να βρισκεται κοντά σε όλους τους εμπλεκόμενους και να τους δίνει την δυνατότητα να μοιράζονται μαζί του πράγματα που τους απασχολούν.Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνει την δημιουργία δεσμών με όλα τα μέλη εντοπίζει ευκολότερα τα προβλήματα και μπορεί να τα αντιμετωπίσει.
@Aikaterini Zafeiropoulou πράγματι, ο/η διευθυντής/διευθύντρια που διαθέτει επικοινωνιακές δεξιότητες πρέπει να φροντίζει για την ανάπτυξη υγιούς επικοινωνίας με πρόληψη ή μείωση συχνότητας των συγκρούσεων, με τη συνεργασία & ενίσχυση της ομαδικότητας, την αποφυγή σχολίων, δημιουργίας υποομάδων, διατυπώνοντας προτάσεις επίλυσης, αναγνωρίζοντας και επαινώντας επιθυμητές συμπεριφορές, ενθαρρύνοντας τον διάλογο.
@Aikaterini Zafeiropoulou,
Ο ρόλος του διευθυντή ως ρυθμιστής των καταστάσεων και ισορροπιστής των υγιών σχέσεων μεταξύ των συναδέλφων στη σχολική μονάδα είναι πολύ σημαντικός. Είναι το άτομο εκείνο που με τις αποφάσεις που θα λάβει και τα όρια που θα θέσει μπορεί να διαμορφώσει το κλίμα και να δημιουργήσει ομόνοια μεταξύ των μελών. Για να το κάνει, όμως, αυτό θα πρέπει πρώτα να έχει σφαιρική αντίληψη των συνθηκών που επικρατούν και να είναι καλά ενημερωμένος για τις απόψεις και τις ανάγκες όλων. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν πρέπει να είναι δίκαιες και να έχουν γνώμονα το κοίνο καλό, χωρίς να μεροληπτούν ως προς κάποιους και να καταπατούν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες άλλων ατόμων. Για να βρεθεί σε αυτή τη θέση, λοιπόν, και να μπορέσει να κάνει τις απαραίτητες ρυθμιστικές κινήσεις είναι αναγκαίο να έρχεται σε επικοινωνία με τα μέλη της κοινότητας και να βρίσκεται πάντα στον παλμό των γεγονότων. Να είναι κοινωνός των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν και να γνωρίζει τα αίτια των τυχόν θεμάτων που είναι κάθε φορά σε εξέλιξη. Προκειμένου να επιτευχθεί κάτι τέτοιο και να έχει τη δυνατότητα κάθε στιγμή ένας διευθυντής να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να διακατέχεται από κάποια στοιχεία, όσον αφορά την επικοινωνία του. Η δεκτικότητα και προθυμία του να ακούσει προσεκτικά και ανεπιφύλακτα όλες τις απόψεις θα δώσει τη δυνατότητα διαμόρφωσης ολόπλευρης γνώμης. Επίσης, ο βαθμός της κριτικής του ικανότητας σε συνδυασμό με την ενσυναίσθηση, που είναι απαραίτητη για την κατανόηση της ψυχολογικής συνθήκης, είναι σημαντικό να είναι σε υψηλό επίπεδο, καθώς θα είναι πιθανότερο να λάβει την απόφαση εκείνη που δεν θα οφελήσει κάποιον σε βάρος κάποιου άλλου.
@Nikolaos Manesis
Η επικοινωνία είναι η σημαντικότερη μορφή κοινωνικοποίησης , είναι πολύ βασικός παράγοντας για την εξέλιξη και την πρόοδο του ανθρώπου. Είναι λοιπόν αναγκαίο να βοηθάμε και να προωθούμε τα παιδιά στο σχολείο να αποκτούν έστω και τις βασικές ικανότητες-δεξιότητες επικοινωνίας διότι αυτό θα επιφέρει σε μελλοντικό επίπεδο τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ποια είναι τα αποτελέσματα αυτά; Να κατακτούν όλα όσα επιθυμούν , να είναι ετοιμόλογα , να μπορούν να αναλύουν την άποψή τους κλπ.
Πολλές φορές όμως τα εμπόδια τα οποία αναφέρθηκαν παραπάνω φέρνουν δυσκολίες στην επικοινωνία. Θα επικεντρωθώ στο ρόλο τον οποίο έχει ο διευθυντής και κάθε εκπαιδευτικός ξεχωριστά για την τάξη του. Αρχικά , ο διευθυντής θα ήταν πολύ ωφέλιμο να μπορεί να χτίσει έναν αξιοπρεπή κώδικα επικοινωνίας χωρίς δυσκολίες και ανακρίβειες για τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Αν οι εκπαιδευτικοί έχουν πλήρη επικοινωνία μεταξύ τους αυτόματα δημιουργούν ένα υγιές κλίμα στο εργασιακό τους περιβάλλον και γίνονται πιο αποδοτικοί και με τους μαθητές τους. Στη συνέχεια , ο κάθε εκπαιδευτικός ατομικά θα ήταν χρήσιμο να λειτουργεί προς όφελος όλης της ομάδας του , αυτό θα επιτευχθεί αν καταρρίψει τις δυσκολίες που αναφέραμε. Πιο συγκεκριμένα με υπομονή και επιμονή θα πρέπει να κάνει εξάλειψη γλωσσικών εμποδίων με εξατομικευμένο τρόπο σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε μαθητή του, να δώσει βάση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων των μαθητών και ίσως και σε εξωσχολικές δραστηριότητες που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη επικοινωνίας των παιδιών , να τους τονώνει την αυτοπεποίθηση και να παροτρύνει και τους γονείς να κάνουν το ίδιο. Αυτοί είναι μερικοί από τους εκατοντάδες τρόπους που μπορεί να διαμορφωθεί η αποτελεσματική επικοινωνία.
Για να επιτευχθούν όμως τα παραπάνω στο μέγιστο βαθμό πρωταρχικός είναι ο ρόλος και η κατάρτιση του Διευθυντή ώστε να δώσει την κατάλληλη καθοδήγηση αρχικά στο εκπαιδευτικό προσωπικό και στη συνέχεια στους γονείς. Αν υπάρξει ομαλή λειτουργεία μεταξύ των τριών αυτών συνδετικών κρίκων τα αποτελέσματα θα είναι εμφανή.
@Menia Vernardi, Συμφωνώ απόλυτα πως τα παιδιά αν αποκτήσουν τις σωστές ικανότητες-δεξιότητες επικοινωνίας θα έχουν μεγάλο όφελος στο μέλλον τους. Ας μην ξεχνάμε πως ο άνθρωπος είναι ένα κατά βάση κοινωνικό ον. Η έλλειψη και η εμφάνιση δυσκολιών στην επικοινωνία με άλλους έχει πολύ σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχολογία του ανθρώπου και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ψυχικές νόσους, όπως η κατάθλιψη και η κοινωνική φοβία.
Επιπλέον, πέρα από το προσωπικό επίπεδο, στον τομέα της εργασίας η ύπαρξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργατικότητας αποτελεί σημαντικό προσόν για την πρόσληψη ενός υποψήφιου εργαζόμενου, καθώς αποτελεί βασική προϋπόθεση της ανάπτυξης υγιών σχέσεων μεταξύ των υπαλλήλων, και ως γνωστόν, η εργασιακή ικανοποίηση συνδέεται άμεσα με την παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Τέλος, συμφωνώ πως και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν αναπτύξει τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες γιατί με τη συμπεριφορά τους μπορούν να αποτελέσουν ένα ζωντανό παράδειγμα για τους μαθητές/μαθήτριές τους, πράγμα σημαντικό, καθώς πολλές φορές αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά που περνούν ένα πολύ μεγάλο μέρος της ημέρας μαζί τους.
@Menia Vernardi Συμφωνώ με όλα τα προαναφερθέντα, και συμπληρώνω σχετικά με την επικοινωνία του διευθυντή με τους εκπαιδευτικούς. Για την αποδοτικότερη λειτουργία της σχολικής μονάδας είναι απαραίτητο ο διευθυντής να συνεργάζεται με καθένα από εκπαιδευτικούς. Ο διευθυντής θα πρέπει να έχει την διαίσθηση για να διακρίνει από τον κάθε εκπαιδευτικό στοιχεία από την προσωπικότητα του τη θέση, το ρόλο και τον τρόπο που επικοινωνεί δίχως όμως να ξεφεύγει από το στόχο της σχολικής μονάδας. Ο διευθυντής θα πρέπει να είναι ειλικρινής, αντικειμενικός και ευαίσθητος, επίσης να επικοινωνεί με τα με τα μέλη της σχολικής μονάδας σε προσωπικό επίπεδο αλλά και με το σύλλογο των διδασκόντων σε θεσμικό επίπεδο. Ο διευθυντής είναι συντονιστής και καθοδηγητής, συζητά αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και φροντίζει για την ύπαρξη ενός φιλικού περιβάλλοντος εργασίας. Επίσης βοηθά στο να ενθαρρύνει και να είναι δίπλα στο εκπαιδευτικό προσωπικό καθώς και να ενημερώνετε για τυχόν δυσκολίες και προβλήματα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί στη δημιουργία ενός κλίματος ανεσης, με τον διευθυντή να λειτουργεί ως παράδειγμα προς τους εκπαιδευτικούς, να αναγνωρίζει τα προβλήματα και να προσπαθεί ώστε να αντιμετωπιστούν. Επίσης ενθαρρύνει τους εκπαιδευτικούς ώστε να αντιμετωπίζουν δημιουργικά τα προβλήματα αναγνωρίζοντας την προσπάθεια που καταβάλουν, έχοντας ως αποτέλεσμα μία αμφίδρομη επικοινωνία αναπτύσσοντας και ενδυναμώνοντας το ψυχολογικό κλίμα του σχολείου. Επιστέγασμα όλων αυτών είναι η αποτελεσματικότητα του σχολείου, αλλά και η συνεχως αυξανόμενη αποδοτικότητα των εκπαιδευτικών.
@Menia Venardi, ενδιαφέρουσα η τοποθέτηση για τη σημασία της επικοινωνίας στη σχολική τάξη. Όπως και σε κάθε εργασιακό χώρο έτσι και στον εκπαιδευτικό οργανισμό, αλλά και στη σχολική τάξη τις συγκρούσεις προκαλούν μια σειρά από ζητήματα τα οποία δημιουργούν εντάσεις μεταξύ των ατόμων (ή στο παράδειγμα μαθητών/μαθητριών) και εμφανίζονται όπου και όποτε υπάρχει ασυμβατότητα μεταξύ των αντιλήψεων ή των συναισθημάτων των μελών του. Η έγκαιρη παρέμβαση και κυρίως η πρόληψη με παιχνίδια που θα αναπτύξουν την επικοινωνία, συμβάλλει στη δημιουργία καλού σχολικού κλίματος.
Nikolaos Manesis
Μέσα σε μια σχολική μονάδα δραστηριοποιούνται πολλά άτομα όπου αλληλεπιδρούν και συνάπτουν διαπροσωπικές (πομπός-δέκτης) ή μαζικές (πομπός-πολλοί δέκτες) σχέσεις.Υφίσταται επομένως αλληλεπίδραση μέσω της ανθρώπινης επικοινωνίας. Σύμφωνα με τον Carl Rogers βασική προϋπόθεση για ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων είναι το να επιτρέπει το άτομο στον εαυτό του να κατανοήσει ένα άλλο άτομο. Έχουμε στο σχολείο και κάθετη επικοινωνία-μεταξύ διευθυντή κι εκπαιδευτικών- αλλά και οριζόντια, μεταξύ εκπαιδευτικών. Πολύ σημαντικό είναι να χρησιμοποιείται απ΄όλες τις πλευρές κοινός κώδικας γλωσσικός ή μη ώστε να γίνεται κατανοητό το περιεχόμενο του μηνύματος. Να υπάρχει ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ πομπού και δέκτη για να γίνει το έργο τους ευκολότερο.
Ο διευθυντής επομένως καλείται να είναι οργανωτικός, επικοινωνιακός, φιλικός, να εμπνέει και να βοηθά συνάμα τους εκπαιδευτικούς. Κύριο μέλημα του να χαράξει την καλύτερη δυνατόν εκπαιδευτική πολιτική για την ομαλή λειτουργία του σχολείου και να διευκολύνει την επικοινωνία των μελών της σχολικής κοινότητας μαζικά αλλά και διαπροσωπικά. Αυτή η πολιτική θα εφαρμοστεί και στις σχέσεις του με το συγκείμενο περιβάλλον (γονείς, φορείς, κοινωνία). Το μήνυμα που θέλει να περάσει κάθε φορά να είναι σαφές και κατανοητό στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Σ αυτή την προσπάθεια θα συναντήσει ποικίλα εμπόδια ιδιαίτερα δύσκολου χειρισμού κι αντιμετώπισης πολλά εξ αυτών. Οφείλει να τα ξεπερνά και να καθίσταται ενεργητικός ακροατής –παρατηρητής όπου θα αισθανθεί τις ανάγκες και τη θέληση των μελών της σχ.κοινότητας ( μαθητών, εκπαιδευτικών, βοηθητικού προσωπικού) από τη μια και θα τους οδηγήσει σε ένα πλαίσιο εύρυθμης λειτουργίας μέσα από ένα υγιές κλίμα από την άλλη. Εν ανάγκη να προωθήσει και τις κατάλληλες τομές-παρεμβάσεις που θα βοηθήσουν σε βάθος χρόνου στην αλλαγή εν μέρει της σχολικής κουλτούρας της μονάδας του όπου κριθεί επιθυμητό αλλά κι επιβεβλημένο.
@Νικολαος Παπαδοπουλος, αρχικά θέλω να σχολιάσω πως πράγματι τα μηνύματα που στέλνει ένας/μία διευθυντής./διευθύντρια πρέπει να είναι σαφή και κατανοητά. Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο/η διευθυντής/διευθύντρια αποφεύγει να πάρει θέση σε θέματα που αφορούν τη σχολική μονάδα γιατί προτιμά να αποφύγει τις διαφωνίες και τις εντάσεις και επιθυμεί να είναι αρεστός/αρεστή σε όλους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είτε απουσιάζουν οι επικοινωνιακές ικανότητες και δεξιότητες και είναι προτιμότερο να μη δημιουργηθούν αντιπαραθέσεις που δεν μπορούν να διευθετηθούν, είτε υπάρχουν άλλες σκοπιμότητες, όπως για παράδειγμα μικροπολιτικά συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει αδυναμία διαμόρφωσης μίας κουλτούρας που χαρακτηρίζεται από κλίμα υγιούς επικοινωνίας, με κίνδυνο να υπάρξουν μαζικά ξεσπάσματα που αφορούν προβλήματα που δεν έχουν επιλυθεί.
Ακόμη, συμφωνώ πως ένας/μία διευθυντής/διευθύντρια οφείλει να είναι φιλικός/φιλική προς τους εκπαιδευτικούς και τα υπόλοιπα μέλη της σχολικής κοινότητας, όταν έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Ακόμη και σε θέματα που δεν είναι υποχρεωμένος να βοηθήσει, όμως μπορεί να το κάνει, αποδεικνύει πως τα μέλη του σχολείου μπορούν να θεωρηθούν μια οικογένεια και να αισθάνονται σιγουριά και ασφάλεια στο περιβάλλον του σχολείου. Όπως για παράδειγμα με το να κατατοπίσει έναν νέο αναπληρωτή σε μια καινούρια για αυτόν πόλη, να δώσει συμβουλές για εύρεση κατοικίας ή όσων πρέπει κανείς να αποφύγει. Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί με λίγες λέξεις να δημιουργήσει συναισθήματα συμπάθειας και εκτίμησης και να εμπνεύσει το σεβασμό και την εμπιστοσύνη των συνομιλητών του.
@ Νικολαος Παπαδοπουλος το πρόβλημα συχνά είναι η άτυπη επικοινωνία (μεταξύ εκπαιδευτικών, μεταξύ εκπαιδευτικών και διευθυντή ή μεταξύ ομάδας εκπαιδευτικών και διευθυντή/.διευθύντριας)
Η ύπαρξη της άτυπης επικοινωνίας ο έλεγχος του δικτύου της και ο επηρεασμός του είναι αρμοδιότητα του/της διευθυντή/ντριας, καθώς θα προσπαθήσει μέσα από το δίκτυο αυτό να δημιουργήσει το πλαίσιο για τη διακίνηση οδηγιών και πληροφοριών στοχεύοντας να χρησιμοποιηθούν γρήγορα, την αποδοχή των μηνυμάτων που μεταδίδονται, ελέγχοντας την ακρίβειά τους, τη γνησιότητά τους, με τρόπο που να φτάσουν εκεί που θέλει, χωρίς παραμορφώσεις, εφαρμόζοντας ανάλογες τεχνικές εξουδετέρωσης αν πρόκειται για φήμες ή διαδόσεις, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην πρόληψη συγκρουσιακών φαινομένων
@Nikolaos Manesis
Η επικοινωνία στο σχολείο είναι μια καθημερινή και πολύπλοκη εμπειρία. Η αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας κρίνεται από την ακρίβεια της αποκωδικοποίησης του μηνύματος. Σε αυτό συμβάλλουν κάποιες δεξιότητες. Υπάρχουν τρεις βασικές ομάδες δεξιοτήτων που πρέπει να διακρίνουν τα διοικητικά στελέχη: α) επαγγελματική ικανότητα, β) ικανότητα του συνεργάζεσαι και γ) αντιληπτική ικανότητα.
Είναι, ιδιαίτερα σημαντικός ο επικοινωνιακός ρόλος των στελεχών της εκπαίδευσης, γιατί αυτοί φέρνουν την βασική ευθύνη της αποτελεσματικής επικοινωνίας. Συγκεκριμένα, σε ένα σχολείο ο διευθυντής είναι εκείνος που διαδραματίζει ρόλο πολύ καθοριστικό, διαμορφώνοντας θετικές επικοινωνιακές σχέσεις ανάμεσα στους μαθητές και ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς. Βασική προϋπόθεση για την ύπαρξη αποδοτικής λειτουργίας της σχολικής μονάδας είναι ο διευθυντής να συνεργάζεται αρμονικά με κάθε ένα εκπαιδευτικό. Ο διευθυντής καθημερινά, θα πρέπει να έχει την διαίσθηση να διακρίνει σε κάθε ένα εκπαιδευτικό του την προσωπικότητα, τη θέση, το ρόλο, τον τρόπο που επικοινωνεί, τις απόψεις και τις ελλείψεις του, έτσι που να προσαρμόζει τον τρόπο που επικοινωνεί, δίχως να ξεφεύγει από τους στόχους της σχολικής μονάδας. Στη σχολική μονάδα ο διευθυντής θα πρέπει να έχει ως βασικούς άξονες στην επικοινωνιακή του πολιτική, να είναι ειλικρινής, ευαίσθητος και αντικειμενικός (Σαΐτης, 2000).
Επίσης, ο διευθυντής συζητά, βοηθά και παρέχει την αναγκαία ανατροφοδότηση στο εκπαιδευτικό προσωπικό και συχνά ενημερώνεται για τις δυσκολίες και τα προβλήματα που προκύπτουν. Ενθαρρύνει και συμπαραστέκεται στους συνεργάτες του σε ότι μπορεί να προκύψει, στα πιθανά λάθη τους, είναι αυτός που θα ακούσει με προσοχή και θα τους αφιερώσει χρόνο για να δώσουν λύση μαζί σε ποικίλα θέματα.
Επιπρόσθετα, ο διευθυντής με την συμπεριφορά του λειτουργεί ως παράδειγμα προς μίμηση προς του εκπαιδευτικούς του σχολείου, έτσι ώστε αυτοί να αποκτήσουν περισσότερη αφοσίωση στην προσπάθειά τους και να εκπληρώσουν τους στόχους του σχολείου.
@Lemonia Koutsikou,
Συμφωνώ απόλυτα με τον ρόλο που διαδραματίζει ο Διευθυντής στην επικοινωνία και την ορθή διατήρησή της σε μία σχολική μονάδα. Θα ήθελα να σταθώ στην ανατροφοδότηση και στο ότι εκείνος αποτελεί το πρότυπο που μιμείται και ακολουθεί όλη η σχολική κοινότητα: συχνά, σχολικοί χώροι χαρακτηρίζονται βάσει της ιδιοσυγκρασίας και των επικοινωνιακών δεξιοτήτων του Διευθυντή. Για τον λόγο αυτό, οφείλει να επιλύει τα όποια εμπόδια προκύπτουν και να οδηγεί ολόκληρη τη σχολική κοινότητα προς μία κατεύθυνση που θα φέρει ανάπτυξη και εξέλιξη.
@Lemonia Koutsikou
Συμφωνώ απόλυτα με τις απόψεις σου περί αποτελεσματικής επικοινωνίας. Ο διευθυντής έχει τη σημαντικότερη θέση σχετικά με την διαμόρφωση κλίματος αποτελεσματικής επικοινωνίας.
Πράγματι, ο διευθυντής ενός σχολείου είναι αυτός που διαμορφώνει ανάμεσα στους μαθητές και στους εκπαιδευτικούς κλίμα αποτελεσματικής επικοινωνίας. Τα βασικά στοιχεία που θα πρέπει να διαθέτει ώστε η επικοινωνία να καταστεί αποτελεσματική προϋποθέτουν τον σεβασμό και την εκτίμηση προς τους υπόλοιπους συναδέρφους της σχολικής μονάδας.
@Lemonia Koutsikou, Πράγματι, ο/η διευθυντής/διευθύντρια έχει πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των σχέσεων επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη του σχολείου και θα πρέπει να φροντίσει να μεταδώσει αυτόν τον τρόπο σκέψης σε εκπαιδευτικούς, μαθητές/μαθήτριες και κηδεμόνες.
Συμφωνώ απόλυτα με το ότι η ύπαρξη αποδοτικής λειτουργίας της σχολικής μονάδας προϋποθέτει ο/η διευθυντής/διευθύντρια να συνεργάζεται αρμονικά με κάθε έναν/μία εκπαιδευτικό. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι διευθυντές/διευθύντριες δεν έχουν καλές σχέσεις με όλους τους εκπαιδευτικούς ή έστω με έναν/μία από αυτούς, δημιουργώντας αρνητικό κλίματο στο χώρο του σχολείου. Μάλιστα, τις περισσότερες φορέςπου υπάρχει κάποια έντονη διαμάχη, ο σύλλογος διδασκόντων διασπάται σε δύο μέρη ανάλογα με το άτομο που υποστηρίζεται κάθε φορά με καταστροφικές συνέπειες για την ενότητα του συλλόγου και την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου. Επομένως ο/η διευθυντής/διευθύντρια οφείλει να κατέχει διπλωματία και υπομονή ώστε να διαχειρίζεται τα αιτήματα των εκπαιδευτικών με τρόπο που δεν θα τους δυσαρεστήσουν και δεν θα οδηγήσουν σε συγκρούσεις.
@Lemonia Koutsikou, πράγματι οι δεξιότητες του διευθυντή/διευθύντριας είναι σημαντικές, καθώς με την επικοινωνία στηρίζονται όλες οι λειτουργίες της Διοίκησης, αφού (α) διευκολύνεται η στρατηγική του προγραμματισμού και η λήψη αποφάσεων, (β) καλλιεργείται η συνεργασία και παρακινούνται οι «μέτοχοι», (γ) αποφεύγονται οι στρεβλώσεις και οι συγκρούσεις και (δ) βελτιώνονται οι διαπροσωπικές σχέσεις και επιτυγχάνεται ο χειρισμός των άτυπων ομάδων.
@Nikolaos Manesis
Η επικοινωνία αποτελεί βασικό στοιχείο κάθε οργανισμού που έχει ως σκοπό την αποτελεσματικότερη λειτουργία του. Οι ανθρώπινες σχέσεις χτίζονται μέσω της αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξύ των μελών του οργανισμού. Μια αποτελεσματική επικοινωνία, διακρίνεται από την δυναμικότητα και την ιδιαιτερότητά της. Η επιτυχία της αποτελεσματικής επικοινωνίας, έγκειται στο αν ο πομπός και ο δέκτης ασκούν σωστά το ρόλο τους, προκειμένου να ληφθεί σωστά το μήνυμα.
Η μη αποδοχή της επικοινωνίας έχει ως σκοπό την μη αποτελεσματική λειτουργία του οργανισμού, καθώς χωρίς αυτή, δεν μπορεί να υπάρξει φορέας ή οργανισμός.
Η σημαντικότητα της επικοινωνίας σε έναν σχολικό οργανισμό κρίνεται απαραίτητη για τη σύστασή του. Ο διευθυντής που αποτελεί τον πυρήνα του σχολικού οργανισμού, οφείλει να ενθαρρύνει το διάλογο μέσα σε ένα επικοινωνιακό κλίμα, το οποίο λειτουργεί ισότιμα και δημοκρατικά. Η επικοινωνία ανάμεσα στον διευθυντή και το υπόλοιπο εκπαιδευτικό προσωπικό, θα πρέπει να διακατέχεται από πνεύμα εμπιστοσύνης, ειλικρίνειας και αξιοπρέπειας. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται εύρυθμο κλίμα και ενθαρρύνεται η ενεργοποίηση των στόχων του οργανισμού.
Προκειμένου η επικοινωνία να χαρακτηριστεί ως αποτελεσματική, οφείλει να διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά όπως:
α) η ακρίβεια αποκωδικοποίησης του μηνύματος,
β) η αξιοπιστία των μελών αλλά και του μηνύματος,
γ) η ικανότητα αντίληψης του μηνύματος,
δ) το ευρύτερο περιβάλλον που δέχεται το μήνυμα.
Τέλος, σημαντική κρίνεται και η επικοινωνία μεταξύ του εκπαιδευτικού και των μαθητών. Για την ομαλή επίτευξη της λειτουργίας του οργανισμού απαιτείται η αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών.
@Εύη Τσιριμώκου, Συμφωνώ απόλυτα σε όσα είπες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας. Θα ήθελα μόνο να προσθέσω πως κάποιες φορές η μη αποδοχή της επικοινωνίας και η αποφυγή , όταν πρόκειται για θέματα τα οποία δεν αφορούν την σχολική μονάδα (όπως για παράδειγμα πολιτικές διαφορές) μπορεί να οφελήσει το σχολικό κλίμα αποτρέποντας την δημιουργία συγκρούσεων.
@Εύη Τσιριμώκου,
Οι διευθυντές σχολείων αναμένεται να έχουν ολοκληρωμένες γνώσεις ανθρωπιστικών επιστημών, εντυπωσιακές επικοινωνιακές δεξιότητες και ηγετικές ικανότητες. Με αυτές τις ιδιότητες, οι διευθυντές των σχολείων μπορούν να οικοδομήσουν μια αποτελεσματική σχολική κουλτούρα και οργανωτικό πλαίσιο. Μπορεί έτσι να αναπτύξει την ικανοποίηση των εκπαιδευτικών και να διατηρήσει ένα αξιόπιστο εκπαιδευτικό περιβάλλον (Çelik, 2000, όπως αναφέρεται στοHabaci, 2013, σ. 269). Οι διευθυντές πρέπει να επικοινωνούν τόσο οριζόντια όσο και κάθετα στους οργανισμούς και να επιδιώκουν να αναπτύξουν την επικοινωνία τους με τους υπαλλήλους. Θα πρέπει επίσης να δημιουργήσουν γραφεία πληροφοριών για να εξασφαλίσουν την ορθή ροή των πληροφοριών. Αυτό θα εξαλείψει τα εμπόδια επικοινωνίας και θα ανοίξει νέους διαύλους. Είναι ευθύνη των διευθυντών να συμμετέχουν στην επικοινωνία, να παρακινούν τους ανθρώπους, να αποθαρρύνουν το κουτσομπολιό, να σέβονται τις διαφορετικές απόψεις και να κάνουν χρήση των διαφόρων εργαλείων επικοινωνίας.
@Εύη Τσιριμώκου θα πρόσθετα εκτός της επικοινωνίας με τους μαθητές του σχολείου και της επικοινωνίας-συνεργασίας με τους γονείς των μαθητών. Γενικότερα στόχος πρέπει να είναι η ελαχιστοποίηση των διαφορών εξουσίας και η δημιουργία μιας θετικής εικόνας για το σχολείο και της αίσθησης του «ανήκειν» σε εκπαιδευτικούς και μαθητές, ενσωματώνοντας ή βοηθώντας εκπαιδευτικούς να ενσωματώσουν, δράσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία με στόχο να τις ενισχύσει.
@Εύη Τσιριμώκου, Ο διευθυντή της σχολικής μονάδας παίζει σημαντικό ρόλο στο χειρισμό του ανθρώπινου παράγοντα. Ως βασικός μοχλός οργάνωσης και διοίκησης έχει ρόλο συντονιστικό και οργανωτικό για την επίτευξη των κοινών στόχων του σχολείου. Κύριοι άξονες του συντονιστικού του έργου είναι η συνεργασία, η υπευθυνότητα, η εμπιστοσύνη, η συμμετοχικότητα, η εκχώρηση εξουσίας συνοδευόμενη με λογοδοσία.
Έτσι η επικοινωνία που αναπτύσσεται στο χώρο του σχολείου αφορά τις παρακάτω επικοινωνιακές σχέσεις με κοινό παρανομαστή τον διευθυντή, ο οποίος επικοινωνεί με το διδακτικό προσωπικό του σχολείου σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, με τους μαθητές του σχολείου, με τον Προϊστάμενό του, με το Σχολικό Σύμβουλο, με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων, με τους υπόλοιπους φορείς της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής (τοπική
αυτοδιοίκηση).
@Ευη Τσιριμώκου Η ικανότητα των εκπαιδευτικών να επικοινωνούν είναι πάρα πολύ σημαντική για την επιτυχία του έργου τους. Η έλλειψη αποτελεσματικής επικοινωνίας δημιουργεί χάσμα στις διαπροσωπικές σχέσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργείται δυσαρέσκεια της τάξης απέναντι στον εκπαιδευτικό και το αντίθετο. Η επικοινωνία με τους μαθητές δεν συνίσταται σε τεχνικές, προσποιητούς δηλαδή τρόπους συμπεριφοράς, αλλά είναι στάση ζωής. Οι δεξιότητες επικοινωνίας είναι ικανότητες και στάσεις απαραίτητες για μια αποτελεσματική παιδαγωγική σχέση. Είναι θεμελιώδεις για να πετύχει ένας εκπαιδευτικός την επαφή τόσο με τον μαθητή ως άτομο όσο και με την ομάδα της τάξης. Οι σχέσεις επικοινωνίας βοηθούν σε υγιέστερες σχέσεις μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών μεταξύ καθηγητών και γονέων αλλά και των εκπαιδευτικών μεταξύ τους. Οι εκπαιδευτικοί οφείλουμε να κρατούμε την ισορροπία ανάμεσα στην αγάπη και την πειθαρχία, ώστε να κερδίσουμε το κύρος και την πειθώ στους μαθητές μας. Θα ασκούμε έλεγχο αλλά θα ενθαρρύνουμε ταυτόχρονα και δεν θα εξουθενώνουμε τον μαθητή. Η πειθαρχία στους μαθητές δεν πρέπει να συγχέεται με την τιμωρία και την καταπίεση. Η οριοθέτηση για τους μαθητές σημαίνει σταθερότητα και συνέπεια συναισθηματική, ενώ τους δίνουμε το μήνυμα ότι τους εμπιστευόμαστε, αφού τους θεωρούμε ικανούς να αναλάβουν τις ευθύνες για τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι σε κάποιες περιπτώσεις αυστηροί και άκαμπτοι και σε κάποιες άλλες ευέλικτοι. Παιδιά και έφηβοι έχουν ανάγκη την αγάπη μας που θα εκδηλώνονται πότε με έπαινο και ενίσχυση και πότε με έλεγχο και καθοδήγηση. Από την άλλη πλευρά όμως η χαλαρότητα εκ μέρους μας και η μεγάλη επιτρεπτικότητα μπορεί να δώσουν το μήνυμα της αδιαφορίας. Οι μαθητές θέλουν τους εκπαιδευτικούς να είναι κοντά τους αλλά στο χρόνο και με τον τρόπο που αυτοί θέλουν. Τόσο η αδιαφορία όσο και η συνεχής παρέμβαση τους (υπερπροστατευτικότητα) είναι στάσεις που πρέπει να αποφεύγονται. Για να διαμορφωθεί μια σχέση αμοιβαίου σεβασμού και εμπιστοσύνης με τους μαθητές μας ασφαλώς χρειάζεται οι εκπαιδευτικοί να έχουμε αποδεχθεί τον παιδαγωγικό ρόλο μας στο σχολείο. Ενώ χρειάζεται η συνεχής καλλιέργειά μας μέσα από μια συνεχή διαδικασία αυτογνωσίας, να έχουμε κάποιες παιδαγωγικές και ψυχολογικές γνώσεις και εμπειρίες αλλά παράλληλα και να έχουμε εκπαιδευθεί (θεωρητικά και πρακτικά) σε συγκεκριμένες ικανότητες και τεχνικές επικοινωνίας. Η εκπαίδευση αυτή πρέπει να είναι «δια βίου» και η βελτίωση μας σ’ αυτές συνεχής και χωρίς τέλος.
@Εύη Τσιριμώκου Συμφωνώ με όσα έχεις αναφέρει παραπάνω. Η επικοινωνία είναι σημαντική επειδή
εξυπηρετεί λειτουργίες κάθε πτυχής της σχολικής και όχι μόνο ζωής μας. Επικοινωνούμε για να καλύψουμε ανάγκες, να αναπτύξουμε σχέσεις, να
ανταλλάξουμε πληροφορίες, γνώσεις και απόψεις, καθώς και να ανταπεξέλθουμε στις
κοινωνικές μας υποχρεώσεις.
Όσον αφορά την επικοινωνία στην σχολική μονάδα ,κυρίαρχος είναι ο ρόλος του/της διευθυντή, αφού με τις
επικοινωνιακές του δεξιότητες πρέπει να προσανατολίζει το διδακτικό προσωπικό
και, κατόπιν συνεννόησης και συνεργασίας, να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις για τα
ζητήματα που αφορούν τη σχολική μονάδα. Για να επιτύχει ο/η διευθυντής στο έργο του,
πρέπει να έχει άριστη συνεργασία με το προσωπικό του σχολείου, και παραλλήλως να
διαμορφώνει κατάλληλο θετικό κλίμα για αγαστή συνεργασία μεταξύ όλων των
συναδέλφων εκπαιδευτικών, εξισορροπώντας τις όποιες αντικρουόμενες απόψεις ή
προσδοκίες τους.