10η Ενότητα

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

[Let us then suppose the mind to be, as we say, white paper, void of all characters, without any ideas: How comes it to be furnished? Whence comes it by that vast store which the busy and boundless fancy of man has painted on it with an almost endless variety? Whence has it all the materials of reason and knowledge? To this I answer, in one word, from EXPERIENCE. John Locke, English philosopher, 1632–1704]

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Στόχοι Ενότητας:

α) να κατανοήσω τον όρο «διαφοροποιημένη παιδαγωγική» και τον σκοπό της

β) να αναπτύξω δραστηριότητες με βάση το παιδαγωγικό πλαίσιο της Μάθησης μέσω Σχεδιασμού

Λέξεις-κλειδιά: διαφοροποιημένη παιδαγωγική, Μάθηση μέσω σχεδιασμού, γνωσιακό ρεπερτόριο,πολιτισμικά ανταποκρινόμενη παιδαγωγική 

Υλικό για Μελέτη

Διαφοροποιημένη παιδαγωγική: Τι σημαίνει και με ποιον τρόπο εφαρμόζεται στην εκπαίδευση;

Η διαφοροποιηµένη παιδαγωγική είναι µια παιδαγωγική που είναι επικεντρωµένη στις ίδιες τις διαδικασίες µάθησης, δηλαδή στους τρόπους µε τους οποίους µαθαίνουν τα διαφορετικά άτοµα, και όχι στα αποτελέσµατα της µάθησης. Στόχος της είναι η διαµόρφωση ενός ευέλικτου πλαισίου που να επιτρέπει στον καθένα να χρησιµοποιεί τις δικές του µαθησιακές διαδροµές, τους δικούς του τρόπους και στρατηγικές κατάκτησης γνώσεων και απόκτησης δεξιοτήτων, τη δική του ιδιαίτερη «νοηµοσύνη» . Είναι µια µορφή εξατοµικευµένης παιδαγωγικής που στοχεύει στην αντιµετώπιση της σχολικής αποτυχίας και αντιτίθεται στο µύθο της οµοιογένειας και στην άποψη ότι όλοι µπορούν να µάθουν τα ίδια πράγµατα µε τον ίδιο τρόπο και, εποµένως, ότι µια κοινή για όλους παιδαγωγική προσέγγιση διασφαλίζει την ισότητα.

Το παιδαγωγικό και θεωρητικό πλαίσιο «Μάθηση μέσω Σχεδιασμού» (Learning by Design), το οποίο ανέπτυξαν οι Bill Cope και Mary Kalantzis, αποβλέπει κυρίως στην ανάδειξη του εκπαιδευτικού ως σχεδιαστή μαθησιακών εμπειριών και διδακτικών ενοτήτων μέσα από τη διαφοροποίηση του παιδαγωγικού σχεδιασμού λαμβάνοντας υπόψη επιστημονικά δεδομένα και μετρήσιμα μαθησιακά αποτελέσματα. Στόχος είναι η εξειδίκευση του υπάρχοντος προγράμματος σπουδών, ώστε να καλύψει με διαφοροποιημένη παιδαγωγική (σύνθεση και μετασχηματισμό μαθησιακών ρεπερτορίων ή γνωσιακών διαδικασιών) τις ανάγκες των μαθητών του. Παράλληλα η προσέγγιση αυτή λαμβάνει υπόψη και αντιμετωπίζει πολύ πιο αποτελεσματικά την μαθησιακή ετερογένεια (το βιόκοσμο των μαθητών) και την κοινωνικο-πολιτισμική διαφοροποίηση του μαθητικού πληθυσμού.

Σύμφωνα με αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν τέσσερις βασικές γνωσιακές διαδικασίες ή μέθοδοι εμπλοκής στη διαδικασία απόκτησης γνώσεων. Οι τέσσερις αυτές διαδικασίες σχηματίζουν ένα γνωσιακό ρεπερτόριο, δηλαδή ένα συνδυασμό μεθόδων τις οποίες χρησιμοποιούμε για να αποκτήσουμε γνώσεις.

Βιωματική μάθηση…

-το γνωστό: οι μαθητές αναστοχάζονται τις εμπειρίες , τα ενδιαφέροντά τους και τις απόψεις τους.

-το νέο: οι μαθητές παρατηρούν ή συμμετέχουν σε άγνωστεςμαθησιακές καταστάσεις και εμβαπτίζονται σε νέες καταστάσεις ή περιεχόμενο.

Εννοιολόγηση…

-με ορολογία: οι μαθητές ομαδοποιούν πράγματα σε κατηγορίες, εφαρμόζουν κριτήρια κατηγοριοποίησης των όρων και τους ορίζουν.

-με θεωρία: οι μαθητές κάνουν γενικεύσεις χρησιμοποιώνταςτις έννοιες, και συνδέουν τους όρους σε εννοιολογικούς χάρτες ή θεωρίες.

Ανάλυση…

-με λειτουργικό τρόπο: οι μαθητές αναλύουν λογικές συνδέσεις, σχέσεις αιτίου-αποτελέσματος, δομές και λειτουργίες.

-με κριτικό τρόπο: οι μαθητές αξιολογούν τις δικές τους απόψεις, ενδιαφέροντα και κίνητρα, καθώς και των άλλων ανθρώπων.

Εφαρμογή…

-με κατάλληλο τρόπο: οι μαθητές εφαρμόζουν τη νέα μάθηση σε πραγματικές καθημερινές καταστάσεις και δοκιμάζουν την εγκυρότητά των καταστάσεων αυτών.

-με δημιουργικό τρόπο: οι μαθητές κάνουν μια παρέμβαση στον κόσμο που ζουν, η οποία είναι καινοτόμα και δημιουργική ή μεταφέρουν αυτό που έμαθαν σε διαφορετικά περιβάλλοντα/καταστάσεις.

Μελετήστε τα παρακάτω άρθρα:

1.  ‘Preservice teacher education: Towards a transformative and reflexive learning’ της Αρβανίτη (2017) το οποίο αναφέρεται σε έρευνα που συμμετείχαν 207 φοιτητές προσχολικής ηλικίας με στόχο την εφαρμογή του παιδαγωγικού πλαισίου της Μάθησης μέσω Σχεδιασμού κατά την πρακτική τους άσκηση. Ποιες είναι οι απόψεις των φοιτητών για τον νέο διαφοροποιημένο τρόπο διδασκαλίας που προτείνει η Μάθηση μέσω Σχεδιασμού;
   

   Arvaniti_20(2017).pdf

    

2. 'Collaborative Professional Learning and Differentiated Teacher Practice:
   Learning by Design in Greece' των Αρβανίτη και Βιτσιλάκη (2015) το οποίο αναφέρεται σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα εφαρμόγης της Μάθησης μέσω Σχεδιασμού. Θα εφαρμόζατε τη συγκεκριμένη παιδαγωγική στην τάξη σας και γιατί; 
   

   arvaniti_26vitsilaki.pdf

    

Πολιτισμικά Aνταποκρινόμενη Παιδαγωγική: Ορισμός και Πρακτικές

Ο όρος «Πολιτιστικά Ανταποκρινόμενη Παιδαγωγική» (Cultural Rensponsive Pedagogy) χρησιμοποιείται για να περιγράψει εκπαιδευτικές πρακτικές που περιλαμβάνουν αμοιβαιότητα, σεβασμός και βαθιά κατανόηση των διαφορών. Η Πολιτιστικά Ανταποκρινόμενη Παιδαγωγική είναι ένα ταξίδι προς τη δικαιοσύνη και τη συμπερίληψη, το οποίο επικυρώνει και επιβεβαιώνει το πολιτιστικό κεφάλαιο των μαθητών στην καθημερινή τους μάθηση. Ενσωματώνοντας τις διαφορετικές κοσμοθεωρίες των μαθητών και την πολιτιστική/γλωσσική τους μοναδικότητα στη μάθηση θεωρείται ως σημαντικός πόρος/κεφάλαιο για αποτελεσματική μάθηση. Λεπτομερής περιγραφή του οικογενειακού πολιτιστικού κεφαλαίου όπως το οικογενειακό υπόβαθρο και τη δομή, τις γλώσσες που μιλά το άτομο στο σπίτι, το επίπεδο εκπαίδευσης των γονιών, τα στυλ διαπροσωπικών σχέσεων και προσεγγίσεων στην πειθαρχία, το χρόνο και το χώρο, τη θρησκεία, τα τρόφιμα, την υγεία και την υγιεινή, την ιστορία, τις παραδόσεις και τις διακοπές, προσφέρουν άυλους πολιτιστικούς πόρους για μάθηση.

Διαβάστε το άρθρο 'Culturally Responsive Pedagogy: Modeling Teachers’ Professional Learning to Advance Plurilingualism' της Αρβανίτη (2016), το οποίο αναφέρεται στην Πολιτισμικά Aνταποκρινόμενη Παιδαγωγική και στις πρακτικές της.

Δραστηριότητες

10α) Ποια πράγματα γνωρίζεις ενστικτωδώς, χωρίς να σου τα έχουν διδάξει και χωρίς να έχεις χρειαστεί να καταβάλεις προσπάθεια για να τα μάθεις; Για ποια είδη γνώσης χρειάστηκε, αντίθετα, να εργαστείς σκληρά προκειμένου να τα κατακτήσεις; Φτιάξε μια λίστα με τα δύο αυτά διαφορετικά είδη γνώσης: τη γνώση μέσα από το βιόκοσμο και τη γνώση μέσα από πιο συστηματικές διαδικασίες μάθησης. Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στα δύο είδη γνώσης;

10β) Σκέψου κάποια γνώση για την οποία ήσουν άλλοτε απόλυτα βέβαιος, αλλά πλέον έχεις αμφιβολίες. Τι ήταν αυτό που κλόνισε την αρχική σου βεβαιότητα; Τι θα σε έκανε να νιώσεις ξανά σίγουρος, και με ποιον τρόπο;

10γ) Εντόπισε παραδείγματα μαθησιακών δραστηριοτήτων οι οποίες εντάσσονται σε καθεμία από τις γνωσιακές διαδικασίες που περιγράψαμε σε αυτό το κεφάλαιο.

10δ) Δημιούργησε δραστηριότητες με βάση τις παραπάνω γνωσιακές διαδικασίες (από μία δραστηριότητα για κάθε γνωσιακή διαδικασία, δηλαδή συνολικά οκτώ δραστηριότητες). Στη συνέχεια, παρουσιάστε τις δραστηριότητές σας στην τάξη, φτιάχνοντας μια παρουσίαση στο . Υλοποίησε εάν είναι εφικτό τις δραστηριότητες στο σχολείο της γειτονιάς σου.

10ε) Συντάξτε ένα διαφημιστικό έντυπο ή δημιούργησε μια ιστοσελίδα για ένα υποθετικό σχολείο, περιγράφοντας συνοπτικά τις δικές σου αρχές για τη φύση της γνώσης και της μάθησης.

Επιπρόσθετο Υλικό 

• Οι Αρχές της Μάθησης Μέσω Σχεδιασμού
• Chapter 7: Knowledge and Learning
• The Learning by Design Guide
• Ο Εκπαιδευτικός ως Σχεδιαστής: Η Παιδαγωγική στην Εποχή των Νέων Ψηφιακών Μέσων
• Eνδοσχολική επαγγελματική μάθηση και διαφοροποίηση του διδακτικού σχεδιασμού

Κουίζ Αυτοαξιολόγησης

Πριν προχωρήσετε στην επόμενη ενότητα, ελέγξτε τις γνώσεις που αποκτήσατε κάνοντας το κουίζ αυτοαξιολόγησης! Στο τέλος του κούιζ πατήστε «Προβολή βαθμολογίας» για να δείτε τη βαθμολογία σας και σε περίπτωση λάθους βλέπετε ποια ερώτηση έχετε απαντήσει λάθος. Εάν η βαθμολογία σας είναι χαμηλή, ανατρέξτε ξανά στο υλικό για μέλετη, μελετήστε το προσεκτικά και επαναλάβετε το κουίζ ώστε να ολοκληρώσετε την ενότητα με επιτυχία!